هر ساله قریب به یک هشتم جمعیت جهان سفر می‌کنند و گردشگری یکی از مهم ترین پدیده‌های قرن است (زیرک باش، ۱۳۸۶).در روزگار قدیم هدف عمده چنین فعالیتی کسب نشاط و سرگرمی بوده و در حد محلی و منطقه ای بدان توجه می شده است، اما اکنون حکومت ها آن را، بعدی از توسعه یک جامعه به شمار می آورند و سرمایه گذاری های کلانی را در جهت بهره برداری های اقتصادی و سیاسی در این راستا انجام می‌دهند (مالمیر، ۱۳۸۵) .

امروزه گردشگری پیکره ی اصلی کشورها را تشکیل می‌دهد، به طوری که نه تنها به عنوان منبع مهم درآمد ارزی از آن یاد می شود، بلکه مولد اقتصاد و ایجاد کننده فرصت های شغلی در اقتصاد کشورهاست. جهانگردی از یک طرف روشی بسیار مهم به منظور مشارکت در صلح جهانی از طریق تفاهم بین‌المللی و ایجاد روابط دوستانه و تعامل فرهنگی است، از طرف دیگر رونق جهانگردی در یک کشور مهم ترین نشانه­ی ثبات سیاسی و امنیت اجتماعی است (هاشمی، ۱۳۸۴) . از این رو اهتمام دولت برای توسعه این صنعت برای تحقق چندین منظور است: گردشگری با انتقال قوی خرید مناطق شهری و صنعتی به نقاطی که توسعه چندانی ندارند بین این مناطق تعادل ایجاد می‌کند و چهره تجارت محلی و منطقه ای را با توجه به میزان اعتبار آن دگرگون می‌کند (اریسیان، ۱۳۸۲) .گردشگری یک صنعت رشد یابنده کاربر است و در ایجاد بخشی از مشاغل بسیار تخصصی و عمدتاًً برای مشاغل کم تخصصی حائز اهمیت است و در نواحی فقیر تر یک کشور، تامین شغل توسط جهانگردی می‌تواند مهم باشد (الیوت، ۱۹۳۵). از طرف دیگر ورزش در جهان امروز، از مقوله ی یک نوع فعالیت تفریحی و سرگرمی فراتر رفته و مفهوم یک حوزه ی وسیع و پیچیده ای به خود گرفته است. نگاه به ورزش نگاهی علمی شده و ورزش به عنوان یکی از اثر گذارترین پدیده ها در اوضاع اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جوامع تبدیل شده است (خسروی، ۱۳۸۵). هینچ و هیگام، به زیبایی این دو حیطه (گردشگری و ورزش) را در شکل زیر مشخص کرده‌اند (هینچ و هیگام^[۵]، ۲۰۰۳) .

شکل (۱-۱)تلاقی ورزش و گردشگری

هال ۱۹۹۲ دو دسته از گردشگران ورزشی را معرفی ‌کرده‌است که عبارتند از: تماشاگران ورزشی، مشارکت کنندگان ورزشی. تماشاگران ورزشی آن دسته از افرادی هستند که علاقه مند به تماشای رویدادهای ورزشی از قبیل مسابقات المپیک، جام جهانی و مسابقات بین‌المللی هستندو مشارکت کنندگان ورزشی که عاشقان ورزش اندو علاقه مند هستند خود به ورزش بپردازند. آن ها تمایل دارند که در ورزشهایی که بیشتر جنبه ی غیر رقابتی دارند مشارکت فعال داشته باشند و حتی خود مقدمات آن را فراهم آورند تا از فواید ورزش در ابعاد تندرستی، اجتماعی و روانی بهره گیرند (هال^[۶]، ۱۹۹۲).توریسم ورزشی به دو شکل فعال و غیر فعال ورزشی می‌باشد که به طور تصادفی و یا سازماندهی شده برای اهداف ورزشی یا دلایل تجاری یا غیرتجاری از خانه و محل کارشان سفر می‌کنند (دی ناپ و استاندیون^[۷]، ۱۹۹۸) .در کل توریسم ورزشی شامل سفر به یک شهرو یا شهر دیگر برای شرکت در یک رشته ورزشی خاص یا تماشای یک رویداد ورزشی می‌باشد و به گردشگرانی که برای شرکت در یک رشته ورزشی سفر می‌کنند گردشگری ورزشی فعال و آنهایی که برای تماشای یک رویداد ورزشی سفر می‌کنند، گردشگری ورزشی غیر فعال می‌گویند (گیبسون، ۲۰۰۵).

از منظر اقتصادی، مسابقات ورزشی که در نقاط مختلف جهان ترتیب داده می شود گرچه در ابتدای امر هزینه ای سنگین برای شهر میزبان دارد، اما چون در جلب افکار عمومی و جذب هر چه بیشتر گردشگر در آینده، عامل و انگیزه ای قوی است، متقاضیان فراوان دارد (افصح حسینی، ۱۳۸۵).

با توجه به اینکه سازماندهی و اثر بخشی این عوامل نیازمند شناسایی اهداف و برنامه ریزی دقیق و مدون است لذا لازم است که مدیران و دست اندرکاران این حوزه به خوبی این عوامل را شناسایی نموده و در جهت توسعه این مهم گام بردارند. همان گونه که می‌دانیم بدون برنامه ریزی و تعیین اهداف گردشگری ورزشی در هر کشور و یا هر شهری نمی توان به خوبی از اجرای آن برآمد.همچنین با توجه به اینکه کشور ما ایران و خاصه شهر اصفهان قابلیت های زیادی در این زمینه دارند، مدیران و دست اندرکاران این حوزه می‌توانند با تصمیم گیری های درست سهمی مهم در جذب گردشگران ورزشی داشته باشند.

حال باید ‌به این نکته توجه داشته باشیم که چگونه می توان باعث جذب توریسم شد به بیان دیگر باید ‌به این مهم توجه داشته باشیم که چگونه و با چه عواملی می توان در توسعه هر چه بیشتر توریسم گام برداشت با توجه به اینکه کشور ما ایران دارای قابلیت های زیادی در این زمینه می‌باشد می توان با ارائه راه کارها و برنامه ریزی دقیق و مدون همچنین استفاده از امکانات بالقوه و بالفعل ‌به این مهم دست یافت و برای رسیدن ‌به این هدف گام های بسیاری وجود دارد که بتواند ما را در راه رسیدن یاری دهد.

مسئله اصلی این است که چگونه می توان ‌به این هدف دست یافت؟ سازمان ورزش و جوانان و سازمان گردشگری دو عنصر مهم در دست یافتن ‌به این مسئله هستند به گونه ای خط مشی و راهبرد سازمان همچنین برنامه ریزی هائی که در این سازمان ها صورت می‌گیرد می‌تواند به خوبی موجب پیشرفت و توسعه توریسم ورزش در شهر اصفهان باشند. حال باید فهمید که نقش دو سازمان در توسعه توریسم شهر اصفهان چگونه است؟ به بیان دیگر ‌به این موضوع دقت داشت که این دو سازمان چگونه می‌توانند در توسعه توریسم نقش به سزایی داشته باشد؟

با توجه به موارد ذکر شده در بالا و پی بردن به اهمیت و نقش بیش از پیش توریسم و ورزش (توریسم ورزشی) در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی یک کشور، رسیدن به توانایی لازم برای جذب هر چه بیشتر گردشگر ورزشی در ابعاد وسیع بسیار حائز اهمیت می‌باشد. لذا جهت دست یافتن ‌به این مهم، نیاز به شناخت عواملی که باعث جذب و دفع گردشگران می شود، احساس می‌گردد. بر این اساس در این تحقیق سعی شده به نقش ارگان ها و نهاد های دولتی(سازمان تربیت بدنی و سازمان گردشگری) بر توسعه توریسم ورزشی شهر اصفهان پرداخته شود.

متغیرهای مورد مطالعه توسعه توریسم شهر اصفهان متغیرهای مربوط به نقش مدیریت، نقش فرهنگ در گردشگری شهر اصفهان،نقش اطلاع رسانی و تبلیغات ،نقش زیر ساخت ها و سرمایه گذاری و نقش نیروی انسانی می‌باشد.

۱-۳- ضرور ت و اهمیت پژوهش

از گردشگری به عنوان صنعت سفید یاد می‌کنند، صنعتی که در مقابل با صنایع دیگر از آلودگی کمتر و بازدهی بیشتری برخوردار است (خسروی ۱۳۸۵). از منظر اقتصادی، جهانگردی موجبات اشتغال بیش از ۲۰۰ میلیون نفر، حدود ۸ درصد کل شاغلین جهان را فراهم می آورد و انتظار می رود تا سال ۲۰۱۳ کارکنان این بخش به ۹ درصد افزایش یابد. (زنجیریان و زاهدی، ۱۳۸۴). پیش‌بینی می شود که صنعت جهانگردی از لحاظ انتقال پول خارجی، می‌تواند جایگزین صنعت نفت شود و تعداد جهانگردان بین‌المللی در سال۲۰۱۰ به ۱/۱ میلیارد نفر و در سال ۲۰۴۰ به ۶/۱ میلیارد نفر برسد که رقمی حدود ۲۰۰۰ میلیارد دلار خواهد شد (هنرور، ۱۳۸۳) .

توریسم ورزشی به عنوان یک تجارت جهانی چند میلیاردی و سریع ترین بخش در حال رشد صنعت توریسم و جهانگردی جهان محسوب می شود. در برخی نقاط جهان توریسم ورزشی بیش از ۲۵% تمام دریافتی های توریسم را به خود اختصاص داده است. (تجارت ورزشی، ۲۰۰۴) .