تعریف نظری: حافظه فعال در مقایسه با حافظه کوتاه مدت و بلند مدت، نوعی از حافظه است که وﻇﻴﻔﺔ اﻧﺪوزش و ﭘﺮدازش ﻣﻮﻗﺘﻲ اﻃﻼﻋـﺎت، اﻧﺠﺎم دادن ﻳﻚ رﺷﺘﻪ از ﺗﻜـﺎﻟﻴﻒ ﭘﻴﭽﻴـﺪه ﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ، ﻧﻈﻴـﺮ ﻓﻬﻤﻴـﺪن، اﻧﺪﻳـﺸﻴﺪن، ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﻛـﺮدن، اﺳﺘﺪﻻل ﻛﺮدن و ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺘﻦ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارد (ﺑـﺪﻟﻲ[۱۲۰]،۱۹۸۶). حافظه فعال، به توانایی نگه داشتن اطلاعات در ذهن برای درک، تفکر و برنامه ریزی اشاره دارد (بدلی، ۱۹۸۶، ۱۹۹۷ ؛بدلی و هیچ، ۱۹۷۴). این اصطلاح به طور کلی به نظامی بر می‌گردد که هم درگیر پردازش شناختی و هم درگیر ذخیره موقت اطلاعاتی است که در هنگام اجرای طیف وسیعی از تکالیف شناختی پردازش می شود. تکالیف شناختی با هر درجه از پیچیدگی که باشد (مانند حل مسئله–درک متن ) شامل چند مرحله پردازش مختلف است و حافظه فعال این امکان را فراهم می‌کند که آخرین شکل انجام تکلیف در حافظه ذخیره و همواره در دسترس قرار گیرد (بدلی، ۱۹۸۶).

تعریف عملیاتی: منظور از حافظه فعال در این تحقیق، نمره ای است که فرد در آزمون ارزیابی شناختی-عصبی علائم حیاتی سیستم عصبی مرکزی (گالتری[۱۲۱] و جانسون[۱۲۲]، ۲۰۰۴)، به دست می آورد.

۱-۶-۲-۳ امواج مغزی

تعریف نظری:منظور از امواج مغزی، امواجی هستند که تحت تأثیر فعل و انفعالات شیمیایی ای که در قشر مغز رخ می‌دهد، اتفاق می افتند. این امواج دارای انواع متفاوت و عملکرد متمایزی می‌باشند (فریمن[۱۲۳]،۱۹۹۹؛ نقل از ‌بار کلی‌، ۲۰۰۵). این امواج، بر حسب فرکانس به چند نوع تقسیم می‌شوند: دلتا(۰/۳ تا ۴ هرتز)، تتا (۴ تا۸ هرتز)، آلفا (۸ تا ۱۲ هرتز و بتا (۱۲ تا ۲۲ هرتز). مهمترین کارکرد این امواج مربوط به گستره هشیاری-ناهشیاری نظیر خواب عمیق، آرامش، حفظ توجه و تمرکز در هنگام تکالیف پیچیده می‌باشد (جوکار و همکاران، ۱۳۹۰).

تعریف عملیاتی: در این پژوهش منظور از امواج مغزی، سنجش فرکانس این امواج با بهره گرفتن از نوروفیدبک می‌باشد.

فصل دوم:

مروری بر پیشینه تحقیق

۲-مروری بر پیشینه های نظری و پژوهشی

۲-۱ مقدمه

در این فصل نخست به گستره نظری موضوع پژوهش می پردازیم و چشم اندازهای نظری را در گستره مفهوم ، علت شناسی و دیدگاه های درمانی ‌در مورد اختلال بیش فعالی و نقص توجه را ارائه می نمائیم و سپس ادبیات تحقیق را با تمرکز بر متغیرهای مستقل در خارج و داخل کشور ارائه می نمائیم.

۲-۲ اختلال نقص توجه/ بیش فعالی

اختلال نقص توجه/ بیش فعالی یک الگوی پایدار و ثابت از نارسایی توجه و برانگیختگی است که فراوان تر و شدید تر از آنچه در کودکان بهنجار دیده می شود، بروز پیدا می‌کند و با توجه به سطح تحول فرد نامناسب است. برخی از نشانه ها قبل از ۷ سالگی وجود دارند و باعث اختلال قابل ملاحظه بالینی در قلمرو کنش وری های اجتماعی ، تحصیلی و حرفه ای فرد می‌شوند که در دو زمینه، حداقل به مدت ۶ ماه بروز پیدا می‌کنند. شیوع این اختلال ۳ تا ۷ درصد و نسبت ابتلای پسران به دختران ۴ به ۱ است (DSM-IV-TR، انجمن روانپزشکی آمریکا، ۲۰۰۰). اختلال ADHD یکی از شایع ترین اختلال های روانپزشکی می‌باشد (کورمیر[۱۲۴]، ۲۰۰۸؛ به نقل از احمدی).

اختلال نارسایی توجه /بیش فعالی، یک اختلال عصبی رشدی است که با سه ویژگی اصلی یعنی نارسایی توجه، بیش فعالی و تکانشگری توصیف می شود (انجمن روانپزشکی امریکا، ۲۰۰۰ ). اگرچه در سال‌های گذشته این باور غلط وجود داشت که این اختلال از سال‌های بعد از نوجوانی بهبود می‌یابد ولی امروزه این واقعیت آشکار شده است که این اختلال در بیش از ۶۰ درصد موارد تا دوران نوجوانی و بزرگسالی ادامه خواهد یافت ) فارون و همکاران،۲۰۰۶). شیوع این اختلال در ایالات متحده حدود ۷% و در سطح بین‌المللی بین ۲ تا ۲۲ درصد گزارش شده است )‌بار کلی‌،۲۰۰۶). در ایران، شیوع کلی این اختلال ۷۶/۶ گزارش شده است (هومن و گنجی، ۱۳۹۱).

علائم اختلال نقص توجه/بیش فعالی کودکی، مخصوصا مشکلات توجهی، اغلب تا نوجوانی پایدار می ماند؛ تا جایی که ممکن است با تخریب عملکردی معناداری همراه باشند )فارائون و همکاران، ۲۰۰۶). پژوهش های نوروسایکولوژی به شناسایی مشخصه‌ های بدکارکردی شناختی ثابت در ADHD کمک کرده‌اند (کاستلانوس و همکاران،۲۰۰۶؛ کاستلانوس وتانوک، ۲۰۰۶).

در حالی که سالها قبل این طور تصور می شد که این اختلال خارج شدن از مسیر رشد تا زمان بلوغ است، اخیراً مولفان، بر این نکته تأکید نموده اند که اختلال نقص توجه/ بیش فعالی، می‌تواند به عنوان یک اختلال مزمن تا دوره بزرگسالی تداوم یابد و در حدود ۳۰ درصد از جمعیت بالینی را به خود اختصاص دهد (ویلنز[۱۲۵]و همکاران، ۲۰۰۲). از این رو این اختلال چه تنها و چه همراه با عارضه های همبود، می‌تواند اثر مهمی بر عملکرد روانی اجتماعی خانواده داشته باشد.

پژوهش ها نشان می‌دهند که بسیاری از کودکانی که در کودکی مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی تشخیص داده شده اند، در بزرگسالی نیز بدکارکردی هایی را در عملکردشان نشان می‌دهند(هکمن[۱۲۶] و همکاران، ۲۰۰۰ و کلین و مانوزا[۱۲۷]، ۱۹۹۱). مشکلات توجه و تمرکز و نابسامانی های حرکتی، تکانشگری، فقدان انسجام، عدم تحمل استرس، تغییرات ناگهانی خلقی و هیجانی از جمله این بدکارکردی های عملکردی می‌باشد. بزرگسالان مبتلا به اختلال، در برنامه ریزی، تکمیل و به پایان رساندن تکالیف، انجام دادن به موقع وظایف کاری، گوش دادن به صحبتهای دیگران، حفظ توجه هنگام خواندن، تصمیم گیری توأم با تفکر و تأمل، مشکل دارند )عربگل و همکاران،۱۳۸۳).

۲-۳ انواع و طبقه بندی اختلال ADHD

DSM-5 در طبقه بندی اخیر خویش، سه نوع از اختلال ADHD را از یکدیگر متمایز نموده است:

    1. نوع بی توجهی که عمدتاً توسط نقص در حفظ توجه، فراموشی و حواس پرتی مشخص می‌گردد.

    1. نوع بیش فعال-تکانش گر، که عمدتاً توسط بی قراری، صحبت بیش از حد، مشکل در رعایت نوبت دیگران و ایجاد وقفه مکرر در صحبت دیگران مشخص می‌گردد.

  1. نوع ترکیبی بی توجهی-بیش فعالی، که ترکیبی از هر دو نوع نخست می‌باشد.

ADHD در دوره بزرگسالی، معمولا با ناپایداری عاطفی، عصبانیت های ناگهانی و شدید، پاسخهای هیجانی شدید، آشفتگی در انجام کارها، بی ثباتی در روابط بین فردی، ناکامی شغلی و تحصیلی، سوء مصرف الکل و پاسخهای غیر معمول به روان درمانی همراه می‌باشد )کاپلان و سادوک،۲۰۰۰). در مطالعات طولی، وجود مشکلاتی در زمینه کارکردن به طور مستقل، انجام وظایف شغلی، به اتمام رسانیدن و تکمیل تکالیف تأیید گردیده است)عربگل و همکاران، ۱۳۸۳).

با مروری بر پنجمین ویرایش راهنمای آماری تشخیصی انجمن روانپزشکی امریکا (DSM-5)،

می توان ملاک های تشخیصی را برشمرد . این ملاک ها بایستی حداقل ۶ ماه دوام داشته باشند:

    1. غالبا در توجه به جزییات و یا موفقیت در تکالیف شکست می خورند

    1. غالبا در حفظ توجه برای انجام وظایف و تکالیف شکست می خورند

    1. اغلب به نظر می‌رسد هنگامی که مستقیما با آن ها صحبت می شود، گوش نمی کنند.

    1. اغلب دستورات را دنبال نمی کنند و در اتمام تکالیف و وظایف شکست می خورند.

    1. اغلب در سازماندهی تکالیف و فعالیت ها دچار مشکل هستند.

    1. اغلب از درگیر شدن در تکالیفی که نیازمند تلاش ذهنی می‌باشد اجتناب می‌کنند و بی میل هستند.

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...