به نظر می‌رسد هر چند که فرد از باب معاونت قابل تعقیب می‌باشد لیکن با عنایت به منصوص بودن مجازات مذکور در باب قتل و لزوم تفسیر مضیق جزایی مجازات دیده بان، مشمول مورد اخیر نخواهد شد.

البته، وجود تفاوت فاحش در مجازات قابل اعمال برای مصادیق مختلف معاونت در قتل عمدی قابل توجیه نیست به ویژه آن که برخی از مصادیق معاونت در قتل عمدی (مثلاً دادن سلاح گرم به فرد و تشویق وی به کشتن دیگری) قابل سرزنش تر از اقدام ممسک در قادر ساختن دیگری به ارتکاب قتل می‌باشد. ^[۱۰۲]۱

۲-۳-۳ چنانچه در شرع مجازات خاصی برای معاونت در جرم معین نشده لیکن در قانون ، مجازات خاصی تعیین شده باشد.

چنانچه برای معاون در شرع مجازاتی مشخص نشده باشد

نوبت به بررسی این موضوع در قوانین می‌رسد.

قانون‌گذار در برخورد با مصادیق معاونت دو شیوه مختلف را در پیش گرفته است.

الف) برخی از مصادیق معاونت را به عنوان جرم مستقل در نظر گرفته و مجازات خاص و جداگانه ای بر آن پیش‌بینی نموده است.

ب) بیشترین مصادیق معاونت تحت عنوان عمومات جرم قرار گرفته و مشمول یکی از بندهای چهارگانه یا تبصره های ماده ۱۲۷ قانون مجازات اسلامی قرار می‌گیرد.

حال ابتدا به ذکر مصادیق معاونت به عنوان جرم مستقل پرداخته و ضمن درج ماده مربوطه مجازات آن بیان می‌گردد. و سپس به توضیح مصادیق معاونت تحت عنوان عمومات (ماده ۱۲۶) می پردازیم.

۲-۲-۲-۳ مواردی که معاونت به عنوان جرم مستقل قابل مجازات می‌باشد

همان گونه که قبلا توضیح داده شد گاه مقنن دسته ای در مصادیق معاونت را که در مفهوم عام و کلی راجع به معاونت در جرم پیش‌بینی شده به دلایلی از جمله خطرناکی آن ها برای نظم ، امنیت و آسایش عمومی جامعه ، در قالب جرمی مستقل عنوان نموده است و فاعل چنین عملی را به عنوان « در حکم مباشر در جرم » می‌داند .

در این دسته از جرائم ( معاونت به عنوان جرم مستقل ) بر خلاف آن چه در معاونت به مفهوم عام ماده ۱۲۷ قانون مجازات اساسی مطرح است که مجازات معاون اصولا خفیف تر از مجازات مباشر است ، مجازات معاون در اکثر اوقات شدید تر یا حداقل مساوی آن است زیرا در این موارد ملاک تعیین مجازات خطرناکی فعل صورت گرفته از سوی معاون و میزان باز دارندگی مجازات نسبت به وی می‌باشد و ممکن است در این موارد اصولا مباشر یا مرتکب جرمی وجود نداشته باشد .

ماده ۵۰۴ قانون تعزیرات؛ (تحریک نیروهای رزمنده در خدمت نیروهای مسلح به عصیان فرار، تسلیم، یا عدم اجرای وظایف نظامی)؛ هرکس نیروهای رزمنده یا اشخاصی را که به نحوی در خدمت نیروهای مسلح هستند تحریک مؤثر به عصیان، فرار، تسلیم یا عدم اجرای وظایف نظامی کند در صورتی که قصد براندازی حکومت یا شکست نیروهای خودی در مقابل دشمن را داشته باشد محارب محسوب می شود و الا چنانچه اقدامات وی مؤثر واقع شود به حبس از دو تا ده سال و در غیر این صورت به شش ماه تا سه سال حبس محکوم می شود.

همان طور که در ماده فوق ملاحظه می شود تحریک که یکی از مصادیق معاونت می‌باشد. به عنوان جرم مستقل شناخته شده و مجازات معاون با توجه به نتیجه واقعه عبارت از مجازات محاربه یا حبس از دو تا ده سال یا شش ماه تا سه سال می‌باشد.

ماده ۵۱۲ قانون تعزیرات ؛(تحریک یا اغوا مردم به جنگ و کشتار با یکدیگر به قصد بر هم زدن امنیت)

هر کس مردم را به قصد بر هم زدن امنیت کشور به جنگ و کشتار با یکدیگر اغوا یا تحریک کند صرف نظر از اینکه موجب قتل و غارت بشود یا نشود به یک تا پنج سال حبس محکوم می‌گردد.

در ماده فوق نیز تحریک که یکی از مصادیق معاونت می‌باشد به عنوان جرم مستقل شناخته شده و مرتکب به مجازات یک تا ۵ سال حبس محکوم خواهد شد.

1. 1. ۱- فرهنگ دهخدا- ذیل معاون. ↑

1. 1. ۲- فرهنگ معین- ذیل معاون. ↑

1. 1. ۳- فحرالدین الطریحی، مجمع البحرین، المکتبه المرتضویه، چاپ سوم، تهران، ۱۳۷۵، ج۶، ص ۲۸۵٫ ↑

1. 1. ۴- جمال الدین محمد بن ابن منظور، لسان العرب، دار مادر، چاپ اول، بیروت، ج۴، ص ۴۷۱٫ ↑

1. 1. ۵- احمد سیاح، فرهنگ بزرگ جامع نوین، انتشارات اسلام، چاپ هیجدهم، تهران ۱۳۷۵، ج۲، ص ۱۱۲۸٫ ↑

1. 1. محمد جعفر جعفری لنگرودی،وسیط در ترمینولوژی حقوق ،چاپ دوم،تهران؛گنج دانش،۱۳۸۸،ص۶۶۱و۶۶۲ ↑

1. 1. شیخ مرتضی انصاری،کتاب المکاسب ،چاپ اول، قم ؛مجمع الفکر الاسلامی، ۱۴۱۷ هجری قمری ،جلد اول، ص ۱۳۲ ↑

1. 1. محقق اردبیلی ، آیات احکام ، به نقل از سایت قوانین (معاونت آموزش دادگستری استان تهران) تقریرات درس آیت الله محمدحسن مرعشی در مدرسه عالی شهید مطهری تاریخ انتشار فروردین ۱۳۸۵ www. Ghavanin.ir ↑

1. 1. میرزا حسن بجنوردی ، قواعد الفقیه ، تهران ، مجد ۱۳۸۵ جلد اول صفحه ۳۰۵ ↑

1. 1. میرزا محمد حسین نایینی،منیه الطالب فی شرح المکاسب،قم؛مؤسسه‌ النشر الاسلامی،چاپ اول،۱۴۱۲هجری قمری،جلد اول ،ص۳۷ ↑

1. 1. محمدجعفر جعفری لنگرودی ، ، ترمینولوژی حقوق ، چاپ ۲۷، تهران ؛گنج دانش ، ۱۳۹۴ ، صفحه ۶۶۹ ↑

1. 1. محمد باهری ، میرزا علی اکبر خان داور ، نگرشی بر حقوق جزای عمومی ، چاپ دوم ، تهران : مجد ، ۱۳۸۴ ، ص ۲۳۷ ↑

1. 1. محمد صالح ولیدی ، مختصر النافع حقوق جزای عمومی ، چاپ اول ، تهران : خط سوم ، ۱۳۷۸ ، ص ۳۴۱ ↑

1. 1. ایرج گلدوزیان ، حقوق جزای عمومی ، چاپ یازدهم، تهران : میزان ۱۳۸۴، ص ۲۱۱ ↑

1. 1. عبدالقادر عوده التشریع الجنانی الاسلامی، داراکتاب العربی بیروت، ج۱، ص ۳۶۹٫ ↑

1. 1. معاونت و مشارکت در جرم، حسن مرادی، تهران، نشر میزان، آذر ۱۳۷۳، چاپ اول، ص ۱۲۰٫ ↑

1. 1. حسین میر محمد صادقی، جرایم علیه اشخاص، تهران نشر میزان، بهار ۱۳۹۳، چاپ چهاردهم، ص ۴۲۵٫ ↑

1. 1. – مرتضی محسنی، مسئولیت کیفری،دوره حقوق جزای عمومی،چاپ اول،تهران؛گنج دانش،جلد سوم،ص ۸۶ ↑

1. 1. سایت معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان رضوی ،عنوان مقاله،شرایط و مجازات معاونت در جرمir..www.pjorm.mashhad ↑

1. 1. ریاست جمهوری، مجموعه جرایم ومجازاتها،جلد اول ،تهران؛معاونت پژوهش،تدوین و قوانین ومقررات ،چاپ سوم ۱۳۸۵،ص۱۵۷ ↑

1. 1. رأی‌ شماره ۲۴۱۸، ۲۸/۱۰/۱۳۱۷ از شعبه دوم دیوان عالی کشور. ↑

1. 1. – منصور اباذری فومشی ،مبسوط در ترمونولوژی اصطلاحات کیفری ،چاپ اول ،تهران ، اندیشه عصر ،۱۳۸۷ ، ص ۶۸۰ ↑

1. 1. حجت سبزواری نژاد،حقوق جزای عمومی(جرم،مجرم،مسئولیت کیفری و موانع آن)چاپ اول،تهران؛جنگل جاودانه ،۱۳۹۲ ،ص۳۵۷ ↑

1. 1. امین گلریز،شرح کامل قانون مجازات اسلامی در نظام عدالت کیفری ایران ،چاپ اول،تهران ؛مجد،۱۳۹۴،ص۲۰۸ ↑

1. 1. رضا شکری:قادر سیروس،قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی ،چاپ هفتم ،تهران؛مهاجر ،۱۳۸۴ ،ص۱۱۳ ↑

1. 1. معاونت آموزش قوه ی قضاییه، گنجینه آرای فقهی، قضایی، ، دفتر آموزش روحانیون و تدوین متون فقهی، سوال ۱۹۱٫ ↑

1. 1. فاضل لنکرانی محمد،جامع المسائل، قم،مطبوعاتی امیر، چاپ اول، ۱۳۷۷، جلد دوم ، مسئله ۱۰۹۰، ص ۴۱۵٫ ↑