پس راه روم .
و مقاومت کنم .
و یا « عبد الرحیم محمود » از شاعران دلسوز فلسطین ( ۱۹۱۳- ۱۹۴۸م ) که مقاومت را با
کلام حق و سلاح نبرد درآویخت وتا قبل ازنوشیدن شهد شهادت شعرهای قومی وملی اومعرّف
عشق وی به وطنش بودند : ( ضیف ، ۱۹۴۸م ، ص۱۴۳)
أری مقلتی دون حقی السلیب و دون بلادی هو المبتغی
یلذّ لأُذنی سماعُ الصلیل و یُبهَجُ نفسی مسیلُ الدما
و جسمٌ تجَندَلُ فوق الهضاب تناوشهُ جارحاتُ الفلا
کسا دمُه الأرضَ بالأرجوان و اثقل العطرُ ریحَ الصبا
و عفّی منه بهیّ الجبین و لکن عُفاراً یزید البها
لعمرک هذا ممات الرجال و مَن رام موتاً شریفاً فذا
دیدگانم را فراتر از حق از دست رفته و سرزمینم که در آرزوی آن به سر می برم ، می دانم .
شنیدن صدای به هم خوردن شمشیرها برای گوشم لذت بخش است و سیلاب خون درونم را شاد می کند ،

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

و جسمی که بر فراز تپه هاهمچون تخته سنگ بر زمین کوبیده می شود در حالی که جانوران شکاری بیابان او
را از هم می درند و می خورند ،
و خونش پیراهن أرغوان بر تن زمین می کند و عطرش بر دوش باد صبا سنگینی می کند .
و از پیشانی زیبای او جز گرد و غباری که بر درخشش و تابناکی آن افزوده است اثری باقی نمانده است .
به جانت سوگند که این مرگ مردان است ، و هرکس مرگی شرافتمندانه آرزو کند ، چنین است .
و ابرهیم طوقان که شعرسیاسی ، او را دررأس شاعران فلسطین قرارمی دهد ، تنها یک جنبه
سیاسی را درنظرنمی گیرد بلکه به هر مسأله ای که می پردازد درآن فرو می رود و از هر
موضوعی که سخن می گوید هدفش را فراموش نمی کند ؛ اگرمرثیه ای می سراید جزدرابیاتی
محدود بـه وصف شخص مفقـود نمی پردازد و بـه سرعت توجه مخاطب را بـه موضوع هـای
سیاسی مورد نظر خود معطوف می کند . ( السوافیری ، ۱۹۷۳م ، صص ۳۸۸و۳۸۹)
ابراهیم اولین کسی است که مفهوم معینی از وطن در شعرش ارائه می دهد :
تلکَ البلادُ إذا قلتَ : اسمُه « وطن » لا یفهمُون ، وَ دونَ الفهمِ أطماعُ
یا بائعَ الأرض ِ لم تحفِل بعاقبهٍ وَ لا تعلَّمتَ أنّ الخصمَ خدّاعُ
فکِّر بموتِکَ فی أرضٍ نشأتَ بها وَاحفِظ لِقبرِکَ أرضاً طولُها باعُ ( ابراهیم ،
۲۰۰۵م، ص۲۹۲)
اگر از آن کشور می پرسی ، اسمش وطن است ، و آنها نمی فهمند وباعث نفهمیشان حرص و طمع است .
ای زمین فروش به یک فرجام جشن و سرور برپا نکن در حالی که نمی دانی دشمن چه قدر حیله گـر است.
به مرگت بر زمینی که درآن بزرگ شده ای فکر کن و برای قبرت زمینی به طول یک باع ( فاصله میان دو
دست کشیده ، تقریبا یک متر ) بگذار .
این شاعر وطن در زمان زندگی کوتاهی که داشت پیشرو و رهبر شعر ملی در فلسطین شد و
تأثیر بزرگی بر نسل شاعران آینده و پس از خود گذاشت.
ابراهیم اولین تلاشهایش را درسرایش شعر قومی و وطنی با به نظم کشیدن ترانه « موطنی »
که هنوزهم صدای نواختن آن درسرزمینهای عربی به گوش می رسد ، سرود.( ابو حاقه، ۱۹۷۹م
، ص ۲۷۶ )
موطنی
موطنی الجلالُ وَ السناءُ وَ البهاءُ فی رُباک
وَالحیاه وَ النجاه وَ الهناءُ وَ ا لرجاءُ فی هَواک
هل أراک
سالماً منعماً وَغانماً مُکرّماً
هل أراک فی علاک
تبلغُ السماک
موطنی
موطنی الشبابُ لن یکلَّ همَّه أن یستقلَّ أو یبید
نستقی مِن الرَّدی وَ لن نکون َ لِلعدی کَالعبید
لا نُرید
ذلَّنا المؤََبّدا وَعیشنا المُنکدا
لا نرید بل نُعید
مجدَنا التلید
موطنی

۳)حاشیه جریانهای نقدی عملیاتی
این نسبت به اندازه گیری میزان توانایی شرکت درانتقال فروش به پول نقد می باشد
این نسبت مانند نسبت حاشیه سود قراردادی است و باتقسیم فروش خالص بر گردش وجه نقد عملیاتی محاسبه می شود
واین نسبت عامل مناسبی برای اندازه گیری سود اوری عملیاتی ونقدینگی میباشد

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۴)بازگشت جریانهای نقدی عملیاتی روی کل داراییها
این نسبت پول نقد تولید شده از کل داراییها را اندازه گیری می کند مثل سرمایه های فراهم شده بوسیله بستانکاران وسرمایه گذاران شرکت این نسبت مشابه برگشت دارایی یا(ROA)است اما در عوض به جای درامد خالص در صورت کسر از گردش وجوه نقد عملیاتی استفاده می شود
۵)کیفیت درامد
طبق گفته های وایت ودیگر همکارانش (۱۹۹۸)کیفیت درامد معمولا به درجه ای از حفظ درامدهای گزارش شده شرکت اشاره دارد وبه درجه ای ازمحافظه کاری درسود گزارش شده شرکت اشاره دارد
در داده ها و صورت های مالی است که بر کیفیت سود ذکر شده است در ۲۳ حوزه کلیدی است. وحشی و همکاران.(۲۰۰۱، ص ۱۴۳) در نظر گرفتن سه عامل گسترده ای به عنوان عوامل تعیین کننده درآمد کیفیت.
۶)نسبت سریع یا آنی (ضریب قدرت پرداخت )
این یک مقیاس سنتی ولی بسیار رایج از نقدینگی شرکت است این مقیاس برای اندازه گیری میزان نقدینگی شرکت است
نسبت سریع: این اندازه گیری سنتی اما بسیار محبوب است.
نقدینگی شرکت های بزرگ. دارایی های جاری منهای موجودی بدهی های جاری تقسیم شده است.
دارایی های “سریع” پول نقد، اوراق بهادار قابل عرضه در بازار، اقلام مطالبات و پیش پرداخت.
یک مقدار کمتر از این نسبت با شرکت تحت پریشانی همراه است
نسبت سریع یا انی
نسبت سریع از تقسیم نقدترین اقلام دارای جاری (وجوه نقد سپرده های بانکی وسرمایه گذاری کوتاه مدت وحساب ها واسناد دریافتنی )به بدهی های جاری به دست می اید
موجودی های کالا به دلیل اینکه برای نقد شدن به مدت زمان طولانی تری نیاز دارند در این محاسبه ملحوظ نمی شوند .پیش پرداختها نیز به دلیل اینکه اصولا به وجه نقد تبدیل نمی شوند در این محاسبه جز دارایی های جاری محسوب نمی شوند .با این ازمایش تحلیل گر مالی می خواهد مطمئن شود که چنانچه شرکت قادر به فروش سریع کالای خود نباشد ایا باز هم قادر به پاسخگویی به تعهدات کوتاه مدت خود خواهد بود ؟
بدیهی است که رقم بیش از یک برای این نسبت نشان دهنده توانایی شرکت در باز پرداخت بدهی های جاری است .
باید توجه داشت که بین خطر نقدینگی وافزایش بازده (سوداوری )مصالحه ای باید صورت گیرد خطر نقدینگی با نگهداری داراییهای جاری بیشتر به جای داراییهای غیر جاری به حداقل می رسد .در مقابل نرخ بازده سرمایه گذاری به دلیل اینکه معمولا برگشت روی داراییهای جاری (مثل سپردههای کوتاه مدت بانکی )به مراتب کمتر از برگشت روی داراییهای ثابت مولد می باشد کاهش می یابد همچنین نقدینگی بیش ازنیاز واضافی بدین معنی است که مدیریت به صورت جدی به دنبال یافتن موقعیت های سرمایه گذاری مطلوب نبوده است .ایجاد موازنه ای مطلوب بین نقدینگی وبازده سرمایه گذاری برای سالم نمودن ساختار مالی یک موسسه بسیار مهم است
باید به این نکته اشاره نمود که یک سود اوری بالا لزوما متضمن یک موقعیت خوب نقدینگی نیست .سود یک شرکت ممکن است بسیار بالا باشد ولی مساله نقدینگی به شدت وجود داشته باشد که احتمالا دلیل ان فرارسیدن سررسید بدهی ها ونرسیدن موقعیت دریافت مطالبات است .
دریک شرکت روبه رشد ممکن است وجه نقد لازم برای پشتیبانی فروش روز افزون شرکت وجود نداشته باشد به دلیل اینکه سرمایه در گردش احتمالا از اقلامی تشکیل شده که در زمان لازم به وجه نقد تبدیل نمی شوند تا جوابگوی تعهدات شرکت باشند.
۷)رشد فروش سه ساله
۳سال رشد فروش مقیاس خوبی برای نمود اینده شرکت می باشد
متغیر وابسته
متغیر وابسته در این تحقیق ورشکستگی مالی می باشد که به عنوان عامل اصلی در پژوهش حاضر می باشد.وکلیه مسائل در مورد پژوهش حاضر در حیطه ور شکستگی مالی می باشد
۲-۱۰پیشینه تحقیق
۲-۱۰-۱پیشینه خارجی
اولین‌تحقیق‌در زمینه‌پیش‌بینی‌ورشکستگی‌در سال‌۱۹۰۰ توسط‌توماس‌وودلاک‌انجام‌شد. وی‌ یک‌ تجزیه ‌و تحلیل‌کلاسیک‌در صنعت‌راه‌آهن‌انجام‌داد و نتایج‌تحقیق‌خود را در مقاله‌تحت‌عنوان‌"درصد هزینه‌های‌عملیاتی‌به‌سود انباشته‌ناخالص” ارائه‌کرد. در سال‌۱۹۱۱، لارس‌جامبرلاین‌در مقاله‌ای‌تحت‌عنوان‌"اصول‌سرمایه‌گذاری‌اوراق‌قرضه” از نسبت های‌به‌دست‌آمده‌به‌وسیله‌وودلاک، نسبت های‌عملکرد را به‌وجود آورد. در سال‌۱۹۳۰ تا ۱۹۳۵، آرتور ونیکور و ریموند اسمیت‌در مطالعات‌خود تحت‌عنوان‌"روش های‌تحلیل‌در نسبت های‌مالی‌شرکت های‌ورشکسته” دریافتند که‌صحیح‌ترین‌نسبت‌برای‌تعیین‌وضعیت‌ورشکستگی، نسبت‌سرمایه‌در گردش‌به‌کل‌دارایی‌است. اولین‌تحقیقاتی‌که‌باعث‌ایجاد مدلی‌برای‌پیش‌بینی‌ورشکستگی‌شد، تحقیقات‌ویلیام‌بیور در سال‌۱۹۶۶ بود. بیور یک‌مجموعه‌شامل‌۳۰ نسبت‌مالی‌که‌به‌نظر وی، بهترین‌نسبت های برای‌ارزیابی‌سلامتی‌یک‌شرکت‌بودند را انتخاب‌کرد. سپس‌نسبت ها را براساس‌چگونگی‌ارزیابی‌شرکت ها، در شش‌گروه‌طبقه‌بندی‌کرد. وی‌طی‌تحقیقات‌خود به‌این‌نتیجه‌رسید که‌ارزش‌هر نسبت، در میزان‌اعتبار طبقه‌ بندی‌ شرکت ها در گروه های‌شرکت های‌ورشکسته‌و غیرورشکسته‌است، و میزان‌خطای‌طبقه‌بندی‌کمتر، نشان‌دهنده‌ارزش‌بالای‌هر نسبت‌است. طبق‌این‌اصل، بیور نسبتی ‌را که‌دارای‌کمترین‌نرخ‌خطای‌طبقه‌بندی‌بود را به‌ترتیب‌اهمیت‌به‌شرح‌زیر معرفی‌کرد: جریان‌نقد به‌کل‌دارایی، درآمد خالص‌به‌کل‌دارایی، کل‌بدهی‌به‌کل‌دارایی، سرمایه‌در گردش‌به‌کل‌دارایی، نسبت‌جاری‌و نسبت‌فاصله‌عدم‌اطمینان. در ادامه سیر تکوینی مدل های پیش بینی ور شکستگی را به ترتیب ظهورشان بررسی می کنیم.)رهنمای روپشتی،نیکومرام،شاهور دیانی ،۱۳۸۵: ۵۱۲ (
تحقیقات انجام شده در خارج از کشور
۱-کرسی وبارتزاک به بررسی متغیرهای حاصل از صورت جریان وجوه نقد ومتغیرهای حاصل از اقلام تعهدی جهت تشخیص شرکتهای ور شکسته پرداخته اند بررسی انها برای یک دوره پنج ساله وبااستفاده از ۶۰شرکت ورشکسته و۱۳۰شرکت غیر ورشکسته وبا استفاده از ۴نسبت حاصل از صورت جریان وجوه نقد وشش نسبت حاصل ازاقلام تعهدی انجام شد این نسبتها شامل۱- نسبت جریان وجوه نقدبه کل داراییها ۲- نسبت بدهی هابه کل داراییها ۳-جریانهای نقدی عملیاتی به بدهی های جاری ۴- جریانهای نقدی عملیاتی به کل بدهی ها نتایج مطالعات کرسی وبارتزاک نشان داد که متغیرهای صورت جریانهای نقدی بهتر از متغیرهای حسابداری تعهدی قادر به پیش بینی ور شکستگی می باشند
۲-گیلبرت ومنون وشوارتز
توانایی پیش بینی مدلها را برپایه دو نمونه بررسی نمودند دسته اول متشکل از ۵۲شرکت ورشکسته و۲۸شرکت غیر ور شکسته انها از ۱۴نسبت مالی استفاده کردند نتایج تحقیق نشان داد که اطلاعات حسابداری در پیش بینی ورشکستگی سودمندبوده ونسبتهای حاصل از صورت جریانهای نقدی در پیش بینی بحران مالی از اهمیت زیادی برخوردار می باشد
۳-وینا کروریموند
در سالهای ۱۹۳۰و۱۹۳۵روند موجود در نسبتهای مالی شرکتهای ورشکسته را تجزیه وتحلیل کردند انها روند ۱۰ساله نسبتهای مالی این شرکتها را بابه کارگیری ۲۱نسبت مالی تجزیه وتحلیل کردند وبه این نتیجه رسیدند که نسبت سرمایه در گردش به کل داراییها شاخص مطلوبی برای پیش بینی ور شکستگی می باشد نقص این مطالعه فقدان یک گروه کنترل متشکل از شرکتهای غیر ورشکسته بود
۴-چالز مروین
در سال ۱۹۴۲چالز مروین مطالعه ای انجام دادکه درآن نسبتهای مالی را برای شرکتهای ورشکسته وغیر ورشکسته در یک دوره شش ساله بررسی کرد او اظهار کرد که ۳نسبت ۱-سرمایه در گردش تقسیم بر کل داراییها ۲-ارزش ویژه تقسیم برکل بدهی ها ۳-نسبت جاری . پیش بینی کننده خوبی برای ورشکستگی می باشد مروین به این نتیجه رسید که از بین این نسبتها نسبت سرمایه در گردش به کل داراییها بهترین شاخص برای ور شکستگی می باشد .
۵-مدل اسپرینگیت
این مدل برمبنای مطالعات التمن در سال ۱۹۷۸به وسیله اسپرینگیت ایجاد شد اسپرینگیت همانند التمن از تجزیه وتحلیل چند ممیزی برای انتخاب ۴نسبت مالی مناسب از میان ۱۹نسبت مالی که بهترین نسبتها برای تشخیص شرکتهای سالم و ورشکسته بود استفاده کرد که عبارتند از۱-خالص سرمایه در گردش به کل داراییها ۲-سود قبل از بهره ومالیات به کل دارایی ۳-سود قبل از مالیات به بدهی جاری ۴-فروش به کل داراییها براساس مطالعات انجام شده توسط اسپرینگیت اگر شاخص Z محاسبه شده کمتراز ۸۲۶/.باشدشرکت در یک یا دو سال آینده ورشکسته خواهد شد اسپرینگیت در سال ۱۹۷۹این مدل را روی ۵۰شرکت امتحان کرد نرخ دقتی در حدود ۸۸/.برای دو سال قبل از ورشکستگی به دست آمد۱۳۸۵ (علی خانی )
۶-مدل اهلسون
اهلسون از نسبتهای مالی وتجزیه وتحلیل لجستیک برای ایجاد مدل خود استفاده کرد مدل اهلسون از ۹متغیر تشکیل شده است ۱-دارایی ها۲-دارایی ها به بدهی ها۳-دارایی ها به سرمایه در گردش ۴-دارایی های جاری به بدهی های جاری ۵-عدد یک اگر بدهیها بیشتر از داراییها شده وگرنه عدد صفر ۶-کل داراییها به سود خالص ۷-کل بدهی به وجوه حاصل از فعالیت ۸-عددیک اگر سود خالص منفی باشد وگرنه عدد صفر ۹-میزان تغییر در سود خالص
وی مدل را برروی یک نمونه با ۱۰۵شرکت ور شکسته و۲۰۵شرکت غیر ور شکسته ازمون کرد که با در صد اطمینان حدود ۸۵/.برای یکسال قبل از ورشکستگی به دست آمد رهنمای روپشتی،نیکومرام،شاهور دیانی ،۱۳۸۵ :۵۱۹
۷-یکی دیگر از اشخاصی که درمورد پیش بینی ورشکستگی با بهره گرفتن از نسبتهای مالی تحقیق انجام داد فالمر بود
و ی در سال ۱۹۸۴ اطلاعات مربوط به ۴۰نسبت مالی رابرای ۶۰شرکت جمع اوری نمود وبااستفاده از تکنیک های اماری تحلیل ممیزی چند گانه انها راتجزیه وتحلیل نمود ودر نهایت بااستفاده از ۹نسبت مالی زیر که بیشترین نقش رادر پیش بینی ورشکستگی دارند ارائه نمود .
۱-سود انباشته به کل داراییها ۲-فروش به کل داراییها ۳-سود قبل از بهره ومالیات به حقوق صاحبان سهام ۴-جریانات نقدی به کل بدهی ها ۵-بدهی ها به کل داراییها ۶-لگاریتم کل داراییهای مشهود ۷-بدهی جاری به کل داراییها ۸-سرمایه در گردش به کل دارایی ها ۹-لگاریتم سود قبل از بهره ومالیات به بهره
دقت مدل فالمر در طبقه بندی شرکتها یکسال قبل از ور شکستگی ۹۸/.وبیش از یکسال قبل از ور شکستگی ۸۱/.بود.
۸-مدل یوشیکو شیراتا
در مدل ارائه شده توسط شیراتا نکته حائز اهمیت این مساله می باشد که نوع صنعت واندازه سازمان برمیزان دقت پیش بینی تاثیری ندارد در این تحقیق از ۶۱نسبت مالی برای انتخاب بهترین نسبت های پیش بینی استفاده شده است که نهایتا پس از بررسی این نسبت ها ۴متغیر رابرای استفاده در مدل خود انتخاب کرد
۱-سود انباشته به کل دارایی ها ۲-هزینه تنزیل بهره به قرض +وثیقه شرکت +درصد سند دریافتی ۳-(ح پرداختنی +اسناد پرداختنی به فروش )۴-سرمایه ناویژه جاری به (۱-سرمایه ناویژه قبلی )
براساس مطالعات شیراتا شرکتهایی که ارزش Z انها کمتر از ۳۸/.باشد احتمال زیاد وجود دارد که ورشکسته شوند وبالعکس
شرکتهایی که ارزش Z انها بیشتر از ۳۸/.باشد احتمال کمتری دارد که ورشکسته شوند
شیراتا مدل خود را برروی یک نمونه شامل ۶۸۶شرکت ور شکسته و۳۰۰شرکت غیر ورشکسته ازمایش کرد ودقتی بیش از ۸۶.۱۶/.رابه دست اورد
۹-  مدل ویلیام بیور ( ۱۹۶۶)
این مدل از نوع تحلیل تک متغیره برای ورشکستگی شرکت است.  بیور در سال ۱۹۶۶ یک مجموعه شامل ۳۰ نسبت مالی که به نظر او بهترین نسبت ها برای ارزیابی سلامت یک شرکت است را انتخاب کرد. سپس نسبت ها را براساس چگونگی ارزیابی سازمان ها ، در شش گروه طبقه بندی کرد. این شش گروه عبارت بودند از : نسبت هایی جریان نقد ، نسبت های در آمد خالص ، نسبت های بدهی به در آمد کل ، نسبت های در آمد نقدی به در آمد کل ، نسبت های در آمد نقدی به بدهی موجود و نسبت هایی بازده حاصل از فروش . بیور مدل خود را براساس چهار اصل تنظیم کرد :

هوا امروز خوب است Hv emru xobe
۱۸)جمله منفی :
فارسی معیار رفسنجانی
زحمت نکش zmt neke
۱۹)جمله شرطی :
فارسی معیار رفسنجانی
اگر برف نبارد خواهم آمد ge brf neyye miv miyn
۲۰)جمله معترضه :
فارسی معیار رفسنجانی
مادرم خدا او را بیامرزد زن مهربانی بود
Nnom xod beymorz zen merebuny bid
بنابراین اجزا سازنده جمله را می توان چنین بر شمرد :

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۴-۴-۴- اجزای جمله
اجزای اصلی همان ارکان جمله هستند یعنی واژه هائی که نهاد (فاعل-مسندالیه) و گزاره (فعل، مسند، رابطه) واقع می شوند، افزودن بر این سه نوع واژه های دیگر مانند : ضمیرها ، قیدها ، اعداد ، حروف و اصوات نیز برای بیان مقاصد به صورت های گوناگون در جمله به کار می روند.
۱) اسم (نام) :
که ممکن است فاعل ، مسندالیه ، مسند ، مفعول ، متمم ، مضاف الیه ، منادا ، بدل و … و گاهی مانند صفت و قید نیز به کار می رود.
۲)صفت :
که ممکن است به جای اسم (موصوف) نشیند و همه حالات آن را بپذیرد.
۳)ضمیر :
به جای اسم می نشیند و همه حالات آن را می پذیرد.
۴)فعل :
رکن اصلی جمله است و یا رابطه مسند و مسند الیه را برقرار می سازد.
۵)قید :
که وابسته فعل است و آن را مقید می کند.
۶) عدد :
که ممکن است به صورت صفت یا اسم به کار رود.
۷)پیوند :
مانند حروف ربط و. عطف و شرط
۸)حرف اضافه :
که پیش از واژه می آید
۹)ادات استفهام :
ادواتی که برای پرسش می آیند و جمله را از خبری به پرسشی تبدیل می کنند.
۱۰)اصوات :
یعنی صداها و واژه هائی که برای بیان احساسات و عواطف به کار می رود.
۴-۴-۵- ساختمان و ترتیب اجزای جمله :
ساختمان جمله در گویش رفسنجان و نظم و ترتیب آن واژه ها در آن مانند زبان فارسی بستگی به نوع جمله و حالت و نقش واژه ها در جمله دارد. ساختمان و نظم جمله های ساده مستقل – چه خبری ، چه جزء آن – و ترتیب قرار گرفتن اجزا آنها بدین گونه است :
۴-۴-۵-۱- جمله خبری (اخباری التزامی)
الف- نهاد (فاعل ، مسند الیه) در آغاز جمله می آید چون :
فارسی معیار رفسنجانی
بابا/ ناخوش/ است bb nxoe
ب- گزاره اگر فعل خاص باشد پس از نهاد و در پایان جمله می آید مانند :
فارسی معیار رفسنجانی
گنجشک مرد equt mord
ج- اگر گزاره فعل ربطی باشد فعل در پایان جمله و مسند پیش از آن می آید مانند :
فارسی معیار رفسنجانی
درختان سبز شده derxt sowz edn
د- اگر فعل جمله متعدّی باشد مفعول پس از فاعل و پیش از فعل می آید :
فارسی معیار رفسنجانی
شترها نمک آورده اند otr nemk vordan
ه- اگر فعل جمله لازم باشد و متمم داشته باشد متمم پس از فاعل و پیش از فعل می آید.
فارسی معیار رفسنجانی

تو نیز اگر نشناسی مرا عجب نبود که هر چه در نظر آید از آن ضعیف ترم (همان،۴۶۳)
نه او به چشم ارادت نظر به جانب ما نمی کند که من از ضعف نا پدیدارم(همان،۴۶۴)
مگر دهان تو آموخت تنگی از دل من وجود من ز میان تو لاغری آموخت(همان،۳۳۶)
سعدی تو کیستی؟که در این حلقه کمند چندان فتاده اند که ما صید لاغریم(همان،۴۸۱)
کس دید چو من ضعیف هرگز کز هستی خویش در گمانم (همان،۵۶۴)
چنان شدم که به انگشت می نمایندم نماز شام که بر بام می روم چو هلال (همان،۴۳۵)
انگشت نمای خلق بودم مانند هلال از آن مه تام (همان،۵۶۳)
خواست تا عیبم کند پرورده ی بیگانگان لاغری بر من گرفت آن که ازگدایی فربه است
(همان،۷۱۵)
می توان گفت تصویری که شاعر از لاغری خود ارائه داده، واقعی است. زیرا این مطلب بسیار تکرار شده است.
۳-۱-۳-۲- قامت سعدی
سعدی از زیبایی کلام، عشق، شهر و دیار، سفرها، دانش ها و آن چه در پیرامون دیده است یاد نموده، امّا ذکری از شکل ظاهری و جسم خود نمی کند. احتمال آن می رود که بدن ضعیف و لاغر و جثه ی کوچک شاعر در این مهّم تأثیر داشته باشد. در یکی از غزلیّات سعدی، بیتی وجود دارد که احتمالاً بیانگر هیأت و قد خود شاعر بوده باشد. که گویا کوتاه بوده است. وی در این غزل که در مقام وصف قد بلند معشوق است، می گوید:
سعدی نگفتمت که به سرو بلند او مشکل توان رسید به بالای پست ما (سعدی،۱۳۸۴،۳۳۳)
۳-۱-۴- مذهب سعدی
سعدی در مقدّمه ی بوستان پس از نعت رسول اکرم (ص) ابیات زیر را بیان می کند:
نخستین ابوبکر پیر مُرید عمر پنجه بر پیچ دیو مَرید
خردمند عثمان شب زنده دار چهارم علی شاه دلدل سوار (همان، ۱۵۷)
شیخ اجل در آغاز قصاید، پس از حمد و ستایش خداوند، و نعت رسول اکرم، خلفای سه گانه را، ( به ترتیب خلافت ) سپس حضرت علی (ع) را این گونه مدح می گوید:
ای یار غار سید و صدیق نامور مجموعه ی فضایل و گنجینه ی صفا
مردان قدم به صحبت یاران نهاده اند لیکن نه هم چنان که تو در کام اژدها…
دیگر عمر که لایق پیغمبری بدی گر خواجه ی رسل نبودی ختم انبیا…
دیگر جمال سیرت عثمان که برنکرد در پیش روی دشمن قاتل سر از حیا…
کس را چه زور و زهره که وصف علی کند جبّار در مناقب او گفته هل اتی
زور آزمای قلعه ی خیبر که بند او در یکدگر شکست به بازوی لا فتی (همان،۶۰۶)
علاوه بر ابیات یاد شده و ذکر خلفا، در آثار سعدی ابیاتی وجود دارد که نشان از اعتقادات مذهبی او دارد. شیخ در بوستان گفته است:
مرا در نظامیّه ادرار بود شب و روز تلقین و تکرار بود (سعدی، ۱۳۸۴ ،۲۷۳ )
با توجّه به این که سعدی در این مدارس به تحصیل می پردازد، مستمری دریافت می کند و شب و روز کارش تلقین و تکرار است. قطعاٌ تحت تأثیر این مشرب فکری قرار گرفته و شافعی مذهب بوده است. دلیل دیگر، جهت شافعی بودن سعدی، عقاید جبری است که به شکلی آشکار در آثار شیخ وجود دارد و در هر مسئله ای وجود قضا و قدر را به تصویر می کشد.
رضا به حکم قضا گر دهیم یا ندهیم از این کمند نشاید به شیرمردی رست(همان،۶۶۳ )
قضا دگر نشود ور هزار ناله و آه به کفر یا به شکایت بر آید از دهنی (همان، ۱۳۸)
سعدی دارای مذهب شافعی است، امّا مذهب او، مذهب عاشقان پاکی است که گرفتار محدودیت های قشری نشده اند و در پناه همین پاکی و درستی است که می تواند به افراد اجتماع پند دهد، و سخنش شاه و وزیر و وکیل را تحت تأثیر قرار دهد. در کلامش رنگ و ریا وجود ندارد به همین دلیل دل ها را تسخیر کرده است.
۳-۱-۴-۱- ارادت به اهل بیت
علاقه ی سعدی به فرزندان حضرت فاطمه در اشعارش کاملاً پیداست و حتّی حضرت علی را در قصاید، برتر از خلفا مدح گفته است، که خواننده، در نگاه اول متوجّه می شود. سعدی در دیباچه ی بوستان گفته است:
خدایا به حق بنی فاطمه که بر قولم ایمان کنم خاتمه
اگر دعوتم رد کنی یا قبول من و دست و دامان آل رسول (همان،۱۵۷)
در آغاز قصاید نیز گوید:
یارب : به نسل طاهر اولاد فاطمه یا رب: به خون پاک شهیدان کربلا (همان،۶۰۶)
و:
سعدی اگر عاشقی کنی و جوانی عشق محمّد بس است و آل محمّد(همان،۶۱۵)
۳-۱-۴-۲- سعدی موحّد
سعدی در مقدّمه ی بوستان و گلستان و هر جا که مجال یافته به یگانگی خداوند اقرار کرده است. در مقدّمه ی گلستان گفته است:
((منّت خدای را عزّوَجَل، که طاعتش موجب قربت است و به شکر اندرش مزید نعمت.)) ( سعدی،۱۳۸۴،۸)
در آغاز بوستان گفته است:
به نام خداوند جان آفرین حکیم سخن در زبان آفرین…
عزیزی که هر که از درش سر بتافت به هر در که شد هیچ عزّت نیافت (همان،۱۵۴)
در غزلیّات نیز گفته است:
برمن که صبوحی زده ام خرقه حرام است ای مجلسیان راه خرابات کدام است
(همان، ۳۵۳)
خرقه پوشیدن را برای خود حرام می داند و در این میان، به دنبال معرفت الهی است. و نیز در جای دیگر خرقه پوشی را مخالف یک رنگی می داند و می گوید:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

یک رنگ شویم تا نباشد این خرقه ستر پوش زنار (همان،۴۲۹)
سعدی از دلق ریایی که پرده ای بر کفر است به یک رنگی پناه می برد و یک دلی و یکتاپرستی خود را اعلام می دارد.
۳-۱-۴-۳- سعدی عارف
برای عارف دانستن سعدی، نیازی به جستجو در اشعار او، و دیدن بیتی مبنی بر این که من عارف هستم، وجود ندارد. وقتی در مقدّمه ی گلستان یا بوستان و قصاید، آن گونه خداوند را ستایش می کند، جایی برای تردید در عارف بودن شیخ نمی گذارد. برگ سبز درختان خداشناسی می آموزد امّا همه کس نمی تواند این درس را فرا گیرد، مگر هوشیاران. بلبل و هر پرنده ای خداوند را تسبیح گویند امّا هر گوشی قادر به شنیدن این ذکر نیست، مگر گوش سعدی و دیگر عارفان. همه ی اجزای طبیعت، خداوند را ستایش می کنند و این از دید عارف پنهان نمی ماند. شیخ اجل، در گلستان از ارتباط خود با مشایخ و افراد صالح این چنین یاد می کند:
((پیش یکی از مشایخ گله کردم که: فلان به فساد من گواهی داده است. گفتا: به صلاحش خجل کن.)) (سعدی،۱۳۸۴ ،۵۳)

۱-انعقاد موافقت‌نامه­ های استانی
موافقت‌نامه‌های مربوط به اعتبارات بودجه­ی استانی فی‌‌ ما ‌بین بالاترین مقام دستگاه اجرایی استان و معاونت برنامه­ ریزی استانداری (بعلت ادغام واحدهای استانی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی سابق در استانداری­ها) امضا می‌‌شود و در مورد اعتبارات ملّی‌ و ستادی فی‌‌ ما‌ بین بالاترین مقام دستگاه اجرایی (وزیر یا رئیس مؤسسه) و معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور امضا و مبادله می‌گردند (مصوبه‌ی شورای عالی اداری،۱۳۸۶ ) . موافقت­نامه‌های شرح عملیات از اهمیت بسزائی برخوردارند، برای اینکه کلیه‌ی‌ اهداف و سیاست‌های دولت را در چارچوب عملیات اجرایی و ارقام نمایش می‌دهند. رعایت نکردن آنها، هم از نظر سقف اعتباری و هم عملیاتی‌ خلاف است (محسنی، ۱۳۷۸: ۱۰۲).

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در اجرای بودجه، دستگاه اجرائی مکلف است براساس شرح فعالیت‌ها و طرح­ها که بین دستگاه و سازمان توافق شده است، در حدود اعتبارات مصوب عمل نماید. لازم به ذکر است که چهار گروه فعالیتی وجود دارد: ۱- زیربنایی ۲- تولیدی ۳- فرهنگی آموزشی ۴- اجتماعی که بخش اجتماعی موافقت‌نامه‌های مربوط به گروه اجتماعی از قبیل بهزیستی، امور زندانها، ساختمانهای دولتی و… را مبادله می‌کند. پس از ارسال مصوبه­ی دفتر بودجه­ی استانداری به گروه تلفیق و تفکیک بخشی، این واحد هر بخشی را به گروه‌های مختلف ارسال می نماید که در اینجا پروژه‌های مصوب کمیته‌ی برنامه­ ریزی و فیلترهای قبلی بررسی شده و پس از بررسی با استانداری (و نه مرکز) مبادله می‌کند، چرا که اجرای بودجه مربوط به استان در حیطه­ی اختیارات شورای برنامه‌ریزی و توسعه‌ی استان است. پس ازآن پروژه‌های مرتبط در فصل مخصوص به خود جمع آوری می شوند. پس از تعیین کارشناس، دفتر بودجه سوابق پروژه‌ها از قبیل تصویب مؤسسه، دوره‌ی انجام پروژه، زمان اتمام آن، هزینه‌ی انجام شده را بررسی می‌کند. تمام این موارد در این راستا است که پروژه در زمان مقرر به اتمام برسد. کارشناس دفتر بودجه برای انجام این وظیفه از کارشناس دستگاه اجرایی اطلاعات اولیه (شرح عملیات پروژه) را کسب می‌کند و خود کارشناس دفتر بودجه هم طی سال بر این امور نظارت دارد. کارشناس مزبور شرح عملیات اجرایی پروژه را در موافقت­نامه قید می‌کند و توضیحات لازم در خصوص نحوه‌ی انجام پروژه، مدت زمان باقی مانده از اتمام و … را ارائه می دهد. لذا شرح عملیات باید به تفصیل تعریف شده باشد که تمام این موارد در قالب موافقتنامه است. پس از شرح عملیات پروژ،ه زمان مبادله‌ی اعتبار مصوب است که بوسیله‌ی مبادله کردن موافقتنامه صورت می‌گیرد. موافقتنامه سندی مالی است بین استانداری و رئیس دستگاه اجرایی مربوطه که به موجب آن معاونت برنامه‌ریزی استانداری بعنوان تأمین‌کننده­ منبع اعتباری و رئیس دستگاه اجرایی بعنوان مجری عملیات عمرانی متعهد می‌گردند (در استان فارس در سال ۱۳۹۰ حدود ۱۴۷۰ موافقتنامه در طح استان مبادله شده است).
موافقتنامه بستگی به تزریق اعتبارات در طول سال دارد. علاوه بر اعتبارات مصوب، در طول سال هم درآمدهایی طبق مواد ۱۰ و ۱۲ قانون بودجه­ی ۱۳۹۱ از منابع دیگر تحت عنوان مازاد درآمد تعلق می گیرد. اعتبارات جدید با توجه به سایر مواد قانونی و تبصره‌ها جهت اجرای پروژه­ های استانی در سطح استان ابلاغ و صرف اموری چون رفع خشکسالی و… می‌شود. لذا سابقاً موافقتنامه‌ها فی ما بین استان و مرکز منعقد می شد، اما در حال حاضر و با اجرای نظام عدم تمرکز موافقتنامه‌های مربوط به پروژه­ های استانی بین استان و دستگاه اجرایی مربوطه (ادارات کل در سطح استان) منعقد می‌شود. اگر نحوه­ اجرای پروژه امانی باشد خود دستگاه آن را اجرا می‌کند و اگر از طریق پیمانکاری باشد از طریقه درج آگهی مناقصه در روزنامه و انعقاد قرارداد با فرد واجد شرایط پروژه اجرا شده و دستگاه اجرایی تنها نظارت بر اجرا را بر عهده دارد.
۲- تشکیل خزانه­ی معین استانداری
اصول تمرکز عایدات و جمعیت بودجه که امروزه حکم بر وضع و اجرای بودجه در همه‌ی کشورها می‌‌باشد ایجاب می‌کند که سازمانهای مأمور تشخیص و وصول درآمدهای عمومی‌،کلیه‌ی درآمدهای وصولی را بدون کسر هزینه‌ها به دستگاه یا مرکز واحدی تحویل دهند و سازمانهای مأمور انجام هزینه‌های عمومی‌ نیز وجوه لازم را برای این کار از آن دستگاه دریافت کنند. این دستگاه یا مرکز واحد در سازمان مالی‌ کشور خزانه نامیده می‌‌شود(پیرنیا،۱۳۴۴: ۳۳۶). بنابراین خزانه مخزن درآمدهای عمومی‌، صندوقدار وجوه عمومی‌ و بانکدار بودجه است و لذا نقش مهمی‌ در در اجرای بودجه و برقراری نظم در مالیه­ی کشور به عهد دارد. البته باید گفت خزانه یک شخص حقوقی مجزا از دولت نبوده و حتّی دارای شخصیت مالی‌ مستقل نمی‌باشد. خزانه فقط دارای یک شخصیت از لحاظ حسابداری است و با این عنوان از استقلال برخوردار است (امامی،۱۳۸۹: ۱۶۷). موضوع تمرکز دریافت­ها و پرداخت­های دولت در خزانه در اصل ۵۳ قانون اساسی‌ به صراحت پیش‌بینی‌ شده که مقرر میدارد:” کلیه­ دریافت­های دولت در حساب‌های خزانه­داری کل متمرکز می‌‌شود…".
خزانه دار کلّ کشور بالاترین مقام خزانه داری کلّ کشور است که به عنوان معاون وزارت امور اقتصادی و دارایی و خزانه­دار کلّ کشور انجام وظیفه می‌‌کند. با در پیش گرفتن سیاست تمرکززدایی مالی‌، در مراکز هر استان نیز واحدی به نام نمایندگی‌ خزانه در راستای اجرای بودجه غیر متمرکز استانی ایجاد شده که به موجب ماده­ ۷۳ قانون برنامه‌ی سوّم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی‌ ایران مصوب ۱۳۷۸ از ابتدای سال ۱۳۷۹ به خزانه­ی معین استان تبدیل شده است^[۸].
البته به طور کلی‌ استانی شدن بودجه تأثیری بر خزانه‌ی‌ معین استان نداشته چرا که این خزانه از سال ۱۳۵۱ در قانون برنامه و بودجه کشور پیش ­بینی‌ شد­ه است. تغییراتی‌ نظیر افزایش ردیف‌های درآمدی نسبت به سالیان گذشته و نیز دادن اختیار به استان‌ها برای وصول برخی‌ درآمدها (مانند برخی‌ جرایم)، از جمله آثار استانی شدن بودجه می‌‌باشند.
۳- محاسن و معایب اجرای پروژه­ ها بصورت استانی
همانگونه که پیشتر گفته شد، تمرکز و عدم تمرکز، هر یک دارای مزایا و معایبی هستند. بعنوان مثال از جمله مزایای تمرکز، یکنواخت و متحدالشکل شدن مؤسسات و مقررات و در نتیجه صرفه‌جویی در زمان و هزینه‌ی امور می‌باشد. همچنین می‌تواند به توزیع عادلانه‌ی امکانات کمک کند. از معایب آن گسترش کاغذبازی، سلب یا تضعیف قوه‌ی ابتکار و قدرت تصمیم‌گیری و عدم استفاده از منابع فیزیکی، انسانی و مالی، مطابق با خصوصیات خاص و ویژه‌ی هر منطقه و مدیران آن منطقه است. بعلاوه چون مدیران مناطق از طرف مرکز منصوب می‌شوند و معمولاً به احتیاجات محلی آشنا نیستند، اداره‌ی امور نمی‌تواند به خوبی زمانی باشد که عدم تمرکز حاکم است و مدیران محلی توسط مردم هر منطقه انتخاب می‌شوند. از مزایای عدم تمرکز این است که از مشارکت مردم در اداره‌ی امور عمومی بهره‌مند می‌شود و بدنبال آن نظام بودجه‌بندی دولتی با درجه‌ی بیشتری از عدم تمرکز برخوردار خواهد شد. عدم تمرکز سبب می‌شود که وظایف مرکز سبکتر شود و مسایل مربوط به اداره‌ی امور کشور بطور متناسب بین مرکز و مناطق تقسیم شود و کارها بهتر و سریع‌تر انجام گیرد. همچنین موجب تقویت قدرت ابتکار، خلاقیت و رشد افکار ملی و اجتماعی در بین مردم و مسیولان هر منطقه می‌شود(سهرابی، ۱۳۷۸: ۱۷۶) .
حال با توجه به مطالب فوق باید گفت تمرکز و عدم تمرکز بودجه‌ای در کشور نیز- بویژه در مورد اعتبارات جاری و عمرانی طرح‌های استانی – نیز دارای محاسن و معایبی است:
- محاسن اجرای بودجه توسط استان
۱-از آنجا که کارشناسان استانی به منطقه اشراف بیشتری دارند شرح عملیاتی که برای پروژه‌ها انجام می‌شود دقیق‌تر است،
۲-به علت نزدیکی‌ به پروژه نظارت کامل‌تر انجام می‌‌شود،
۳-مبادله­ موافقت نامه زمان کمتری می‌‌طلبد، چرا که ارتباط استان با دستگاه‌ها سریع‌تر از ارتباط مرکز با دستگاه است.
۴- در حال حاضر استان‌ها در این چارچوب و بخاطر خودشان و به خاطر استفاده‌ی بیشتر از منابع استانی خود بیشتر تلاش می‌کنند که این امر موجب افزایش درآمد در استان‌ها شده است و این یعنی تلاش مضاعف؛ زیرا استانی‌ها معتقدند این نظام در داخل استان و برای استان اجرا می‌شود.(شادبخت،۱۳۸۶: ۳۱)
- معایب و موانع اجرای توسط استان
۱-توان اجرایی، مالی و فنی‌ دستگاه‌های اجرایی در سطح استان در مقایسه با مرکز خیلی‌ کمتر است. به عنوان مثل دو مرتبه نظارت سالیانه از یک پروژه‌ی‌ ۱۰۰ میلیاردی در استان بسیار هزینه‌بر است و چه بسا کارشناس به تعداد کافی‌ نیزدر سطح استان وجود نداشته باشد. اما چون مرکز از اختیارات مالی بیشتری برخوردار است میتواند نظارت را بطور مستمر و با کارشناسی دقیقتر انجام دهد.
۲-با توجه به اینکه تخصیص اعتبار به پروژه‌های استانی از خزانه‌ی مرکز صورت می‌‌گیرد، استان همیشه محتاج به خزانه‌ی کشور است.
راه حلی‌ که در این خصوص می‌توان ارائه کرد این است که متناسب با ظرفیت‌های استان در ابعاد مختلف کارشناسی، فنی‌، اجرایی و مالی در طول برنامه­ی پنجم توسعه و به مرور زمان اختیارات به استان‌ها واگذار شود. به عقیده­ی برخی‌ صاحب‌نظران درصد مناسب تقسیم اختیارات بین مرکز و استان ۵۰% -۵۰% می‌‌باشد^[۹].
۳- از جمله ایرادات دیگر می‌توان به مشخص نبودن حدود و ویژگی‌ها و چارچوب عدم تمرکز اشاره کرد، بطوریکه علیرغم اینکه عدم تمرکز مالی و اداری و رفع نارسایی‌های مالی ناشی از تمرکز و ایجاد هماهنگی امور بین مرکز، استان و شهرستان از دیرباز مورد توجه بوده، اما ساخت تشکیلاتی، توزیع اختیارات و مقررات مالی حاکم، عدم تمرکز در اداره‌ی امور کشور را به حداقل رسانده است. البته در قوانین متعدد برنامه و بودجه، توصیه‌هایی برای غیرمتمرکز نشان دادند اعتبارات جاری و عمرانی وجود دارد، لکن هنوز تعریف و معیار مشخصی برای تعیین حدود و ویژگی‌های چارچوب عدم تمرکز بطور دقیق ارائه نشده و ماحصل تلاش سال‌های اخیر در این زمینه، به جز انتقال روش های اداری و عملیاتی معمول در مقیاس کوچکتری به استان‌ها نبوده است.(سهرابی،۱۳۷۸: ۲۶۱)
مبحث دوم: بررسی نحوه‌ی نظارت بر بودجه (ملّی- استانی)
نظارت به طور خلاصه اقداماتی است که به منظور بررسی تطبیق عملیات با برنامه و جلوگیری از انحراف عملیات مالی دولت نسبت به هدف‌های تعیین شده در برنامه و تصحیح انحرافات احتمالی صورت می‌پذیرد. نظارت بر اجرای بودجه به عنوان آخرین مرحله یا دوره­‌ی بودجه از اهمیت بسزایی برخوردار است، زیرا بدون آن تصویب بودجه معنایی نخواهد داشت. بطور کلی‌ هدف نظارت، اطمینان از اجرای دقیق و درست بودجه توسط مرجع تصویب‌کننده‌ی­ آن یعنی‌ مجلس است. بدین لحاظ این موضوع در همه کشور‌ها در اختیار قوه‌ی مقننّه قرار گرفته است. معذالک قوه­ی مجریه یا به عبارتی سازمان‌‌های اداری و اجرایی نیز وظایف و اختیاراتی در این زمینه بر عهد دارند. مهم‌تر اینکه برای اعمال دقیق و مؤثر نظارت مذکور سازمان ویژه‌ای با برخورداری از اختیارات لازم و نوعی صلاحیت شبه قضایی‌ به وجود آماده که در بیشتر کشورها دیوان محاسبات نامیده میشود و معمولاً وابسته به قوه­ی مقننه و بازوی نظارتی آن محسوب میشود.
در قوانین مالی و محاسباتی ایران از حیث دستگاه‌های نظارتی، سه نوع نظارت پیش‌بینی شده که عبارتند از: نظارت اداری، نظارت پارلمانی و نظارت قضایی که در ذیل به بررسی آن می‌پردازیم :
گفتار اول: نظارت اداری
تکلیف نظارت در مواد ۳۴ و ۳۵ قانون برنامه و بودجه‌ی سال ۱۳۵۱نیز مشخص شده است. نظارت قبل از خرج در مرحله‌ی تهیه‌ی بودجه است. نظارت حین خرج توسط ذی‌حساب انجام می گیرد. علاوه بر قانون بودجه و ضابطه‌ی اجرای بودجه، در قانون محاسبات عمومی هم درباره‌ی نظارت بحث شده است که این نظارت بیشتر در دست ذی‌حساب است و بررسی می‌کند که آیا هزینه‌ها در محل خود خرج شده است یا خیر. پس از اتمام سال مالی هم نظارت توسط دیوان در خصوص عملکرد مالی سال قبل انجام می گیرد، چرا که دیوان متولّی بودجه‌ی کل کشور است. نظارت اداری بر اجرای بودجه توسط دستگاه‌های اجرایی زیر مجموعه‌ی قوه‌ی مجریه از قبیل وزارت امور اقتصادی و دارایی و ذی‌حسابان آن، سازمان حسابرسی و معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور، پیش از خرج یا ضمن آن صورت می‌گیرد که شامل نظارت مالی، برنامه‌ای، عملیاتی، فنی و عالی است.
۱- نظارت مالی
نظارتی است که به منظور بررسی مطابقت عملیات مالی طرح با بودجه‌ی طرح و قوانین و مقررات مالی انجام می‌شود. این نظارت قبل از خرج یا در جریان اجرای خرج است و بر روی مخارج اعمال می‌شود زیرا که خطر افراط و تفریط در انجام مخارج بیشتر است. قسمتی از نظارت مزبور قبل از اجرای خرج به وسیله رئیس مؤسسه‌ی مربوط و ذی‌حساب که نماینده­ی وزارت امور اقتصاد و دارایی است و ادارات حسابداری که تحت نظارت ذی‌حساب قرار دارند صورت می‌گیرد.
برای اینکه از اعتبارات مصوبه در پردخت هزینه‌های سازمان‌ها استفاده شود پس از طی مراحل تشخیص، تأمین اعتبار، تعهد، تسجیل و حواله، درخواست وجه صادر می‌شود و لکن صدور درخواست وجه به طور خودکار، منتهی به پرداخت وجه نمی‌گردد و قبل از پرداخت وجه، خزانه صحت صدور درخواست وجه و مطابقت آن را با اعتبارات مصوبه و مقرارت قانونی مربوط مورد بررسی قرار می‌دهد( ماده­ ۵۳ قانون دیوان محاسبات عمومی). البته ادارات حسابداری نیز قبل از انجام مخارج درباره‌ی صدور حواله و انطباق آن با مقررات قانونی بررسی لازم به عمل می‌آورند. اصولاً برای اینکه حواله به جریان بیافتد، باید قبلاً موافقت دستگاه پرداخت کننده که اداره­ی حسابداری است کسب شود( ماده­ ۹۱ قانون دیوان محاسبات عمومی).
­ بخش دیگری از این نظارت توسط خزانه صورت می‌گیرد که جزئی از تشکیلات وزارت امور اقتصاد و دارایی است. بدیهیست خزانه در صورت احراز صحت درخواست وجه و انطباق آن با اعتبارات مصوب و تخصیص یافت، وجه درخواستی را به حساب دستگاه مربوط واریز می‌کند.
لازم به ذکر است که ماده‌ ۱۳۷ قانون محاسبات عمومی‌ کشور در جهت اعمال نظارت مالی‌ وزارت امور اقتصادی و دارایی بر اجرای بودجه، وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و شرکت‌های دولتی و مؤسسات و نهادهای عمومی‌ غیر دولتی را مکلف کرده است که کلی‌ اطلاعات مالی مورد درخواست وزارت مزبور را که در اجرای این قانون برای انجام وظایف خود لازم بداند مستقیماً در اختیار وزارتخانه­ی مذکور قرار دهند. این نوع نظارت اداری پیش از خرج شامل پیش ­بینی‌ و برآورد درآمدها و اعتبارات دستگاه‌های اجرایی برای هزینه­هاست که نهادهایی نظیر مجلس شورای اسلامی، هیأت وزیران، شورای اقتصاد و معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور در این زمینه نقش تعیین کننده‌ای دارند. در این مرحله، نظارت با اعلام خط مشی‌ و رویه‌هایی‌ تنظیم می‌‌شود و نرم‌ها یا هنجارهای محاسبه اعتبارات اعمال می‌گردد. بررسیهای مالی که با هدف کنترل پروژه یا برنامه‌ریزی تخصیص منابع و مدیریت بر تهیه و اجرای طرح و نظایر آن انجام می‌شود، نظارت مالی محسوب نمی‌گردد(قادری،۱۳۸۹: ۱۰۹).
۲- نظارت برنامه‌ای
نظارتی است که از سوی معاونت برنامه‌ریزی کشور به منظور بررسی مطابقت عملیات عمرانی انجام شده با اهداف برنامه‌های پنج ساله و قانون بودجه‌ی کل کشور انجام می‌شود.
۳- نظارت عملیاتی
نظارتی است کلان بر فعالیت‌های مالی و اجرایی به منظور تطابق فعالیت‌های انجام شده با قوانین بودجه‌ی سالانه و شرح عملیات مندرج در موافقت‌نامه‌ها. این نظارت به معنی‌ رسیدگی به نحوه و میزان پیشرفت طرح‌ها، فعالیت‌ها و عملیات دستگاه‌های اجرایی در ‌چارچوب موافقت‌نامه‌ها و سایر مقررات مصوب است که بموجب قانون محاسبات عمومی کشور، به عهده­ معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور می‌باشد (عباسی،۱۳۸۸: ۱۰۹). این قانون مقرر می‌دارد:"نظارت عملیاتی دولت بر اجرای فعالیت‌ها و طرح‌های عمرانی که هزینه‌ی آنها از محل اعتبارات جاری و عمرانی منظور در قانون بودجه‌ی کلّ کشور تامین میشود، به منظور ارزشیابی و از نظر مطابقت عملیات و نتایج حاصله با هدف‌ها و سیاست‌های تعیین شده در قوانین برنامه‌ی عمرانی و قوانین بودجه‌ی کلّ کشور و مقایسه پیشرفت کار با جدول‌های زمان‌بندی به ترتیبی که در قانون برنامه و بودجه‌ی کلّ کشور مقرر شده یا خواهد شد کماکان به عهده‌ی وزارت برنامه و بودجه (معاونت مذکور) می‌باشد. “( تبصره‌ی ماده‌ی ۹ قانون محاسبات کشور )
بند ۶ ماده­ ۵ قانون برنامه و بودجه­ی کشور یکی‌ از وظایف سازمان برنامه و بودجه (معاونت یاد شده) را نظارت مستمر بر اجرای برنامه‌ها و پیشرفت سالانه‌ی آنها طبق فصل نهم این قانون بر شمرده است. فصل نهم قانون مذکور تحت عنوان نظارت طی‌ مواد ۳۴ تا ۳۸ نحوه‌ی عمل این نوع نظارت توسط معاونت فوق را معیّن کرده است.
ارکان اجرای نظارت را می‌توان به دو عامل درونی و بیرونی تقسیم نمود.
عوامل درونی عبارتند از:

• • دفاتر بخشی

• • معاونت برنامه‌ریزی استان‌ها

• • دفتر نظارت و ارزیابی طرح‌ها

• • دفتر تلفیق و هماهنگی امور بودجه

• • دفتر توسعه و هماهنگی امور استان‌ها

عوامل بیرونی عبارتند از: