در آوریل سال ۱۹۷۶، پیشنهاد کمیسیون بورس اوراق بهادار به دلیل مخالفت زیاد، برداشته شد. در نبود افشای پیش‌بینی سود توسط مدیریت، سرمایه ­گذاران جزء همواره به تحلیل­گران حرفه­ای اتکا ‌می‌کنند. ^[۷۲]

بورس اوراق بهادار تهران، مهم‌ترین و اصلی­ترین مرکز مبادلات سرمایه­ای تلقّی می‌شود که در سال ۱۳۴۵ تأسیس شده است. مطابق قانون، کارگزار موظف است این اطلاعات را به سازمان ارائه دهد:

الف) گزارش­ها و صورت­های مالی سالانه حسابرسی شده و خلاصه صورت سالانه فعالیت کارگزار که حداکثر چهار ماه پس از پایان سال مالی به تأیید حسابرس معتمد بورس رسیده است.

ب) هر گونه تغییر در شرایط اعلام‌شده به سازمان به منظور دریافت مجوز.

ج) سایر مدارک و اطلاعات مورد در خواست سازمان و کلیّه گزارش­های مذکور در آیین‌نامه‌های مصوب در چارچوب قوانین مربوط.

این روند تا سال ۱۳۵۷ ادامه داشت و پس از آن تا سال ۱۳۷۰ عملاً بورس به حالت تعلیق در آمده بود. بین سال­های ۱۳۷۰ تا ۱۳۷۵ آمارهای تولید و فروش هر ماهه، پیش‌بینی خرید و فروش سالانه و آمار تولید و فروش واقعی سال قبل به عنوان مبنایی جهت قیمت­ گذاری و هم چنین اطلاعاتی سودمند برای تصمیم ­گیری سرمایه ­گذاران تلقی می­شد.

بورس اوراق بهادار تهران در سال ۱۳۷۶ طبق بخش­نامه­ای علاوه بر اطلاعات پیش گفته، شرکت­ها را ملزم به ارائه سود هر سهم واقعی سه ماهه و سود هر سهم برآوردی سالانه کرد.

بورس اوراق بهادار تهران در سال ۱۳۷۹، با توجه به اهمیت گزارش­های مالی میان‌دوره‌ای در تصمیم ­گیری استفاده‌ کنندگان، به منظور قانونمند کردن روش گزارش دهی و افزایش قابلیت اتکا، شرکت­ها را ملزم به ارائه اطلاعات میان‌دوره‌ای شش ماهه بررسی‌شده در فرم­های استاندارد کرد.

بدیهی است با ارائه اطلاعات در این قالب، ارسال آمار تولید و فروش ماهانه توسط شرکت­ها منتفی شده ارائه اطلاعات در خصوص پیش‌بینی سود هر سهم، طبق رویه موجود باقی ماند.

بند چ از ماده ۵ آیین‌نامه افشای اطلاعات شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس در سال ۱۳۸۱ شرکت­ها را مکلّف به ارائه پیش‌بینی سود هر سهم در پایان هر سه ماه، حداکثر ۲۰ روز بعد از پایان دوره سه ماهه است.

۲-۵-۲- اهمیت پیش‌بینی سود:

سهام‌داران به منظور تصمیم‌گیری در خصوص خرید، نگهداری و یا فروش سهام شرکت‌ها نیازمند

اطلاعاتی جهت تعیین ارزش اوراق بهادار هستند. نتایج پژوهش‌های بیدل و همکاران^[۷۳]و شباهنگ بیانگر تأکید سهام‌داران بر، سود به عنوان ابزاری برای ارزش‌گذاری شرکت‌ها و اندازه‌گیری فعالیت‌های یک واحد تجاری است.

سود را از جمله برترین شاخص‌های اندازه‌گیری فعالیت‌های یک واحد تجاری می‌دانند، به گونه‌ای که تقریباً همه استفاده کنندگان برون‌سازمانی در تلاش‌اند به کمک اطلاعات مالی گزارش‌شده، سود چند دوره آتی را پیش‌بینی کنند. اهمیت سود حسابداری در پیش‌بینی بسیاری از رویدادهای مالی، پژوهشگران را بر آن داشت تا به دنبال متغیرها و شاخص‌هایی باشند که ارتباط معنی‌داری با سود داشته و یا به نوعی در پیش‌بینی آن مورد استفاده قرار گیرد.

‌بنابرین‏، روش‌های مختلفی برای پیش‌بینی سود هر سهم از جمله پیش‌بینی به وسیله مدیران، تحلیلگران یا استفاده از سری زمانی از سوی پژوهشگران مطرح شد. (مهدوی و حسین‌آبادی، ۱۳۹۰)

۲-۵-۳دقت پیش‌بینی سود شرکت‌ها:

میزان اطلاعات افشاشده برای مشارکت‌کنندگان در بازار سرمایه بر دقت پیش‌بینی سود تحلیلگران تأثیر می‌گذارد. این یافته ها به افشا اطلاعات ‌در مورد تجزیه و تحلیل مدیریت خط مشی‌های حسابداری و غیره گسترش‌یافته‌اند. در مجموع این یافته ها دلالت بر آن دارند که شرکت‌هایی که اطلاعات بیشتری برای استفاده‌ کنندگان خارجی منتشر می‌کنند دقت پیش‌بینی سود بیشتری دارند. برخی از تئوری ها بیانگر این موضوع هستند که ساختار سرمایه شرکت بر دقت پیش‌بینی سود تأثیر می‌گذارد. پژوهش‌ها نشان دادند، ممکن است منافع مدیران و مالکان همسو نباشد. این تضاد منافع ممکن است باعث شود مدیران بخشی از اطلاعات را از مالکان پنهان کنند و اطلاعات افشا شده برای سرمایه‌گذاران مؤثر نباشند. (کردستانی، ۱۳۸۹).

۲-۵-۴سود سهام پیش‌بینی شده

هیئت استاندارد حسابداری مالی^[۷۴] مدیریت را موظف ‌کرده‌است که علاوه بر اعلام سود هر سهم، چشم­اندازی از دورنمای شرکت را در قالب سود سهام پیش‌بینی شده در اختیار استفاده‌ کنندگان قرار دهد. مدیران موظف­اند ‌به این وظیفه خود عمل کنند تا از این طریق سرمایه­ گذار نسبت به موقعیت آینده شرکت نیز اطلاعاتی در اختیار داشته باشد و تصمیم ­گیری مناسب­تری داشته باشد.

رویه ­های حسابداری در محاسبات سود و زیان پیش‌بینی شده شامل شناسایی مواردی چون در آمد، درآمد سرمایه ­گذاری­ها، هزینه استهلاک و هزینه مطالبات مشکوک الوصول است. ‌در مورد نحوه شناسایی درآمد، درآمد در انطباق با استانداردهای حسابداری به روش تعهدی محاسبه و در پیش‌بینی سود و زیان منظور می‌شود. در زمان تصویب صورت­های مالی توسط مجمع عمومی صاحبان سهام شرکت سرمایه پذیر (تا تاریخ تصویب صورت­های مالی)، سود سایر سرمایه ­گذاری­ها اعم از جاری و بلندمدت در زمان تصویب توسط مجمع عمومی صاحبان سهام شرکت سرمایه پذیر (تا تاریخ ترازنامه) شناسایی می‌شود. پس از تهیه، این صورت مالی حسابرسی می‌شود. حسابرسی این صورت­های مالی توسط حسابرس مستقل و طبق استانداردهای حسابرسی انجام می‌شود.

۲-۵-۵ اهمیت سود سهام پیش‌بینی شده:

اهمیت سود پیش‌بینی شده، به میزان انحرافی که با مقدار واقعی آن دارد بستگی دارد. هر چه میزان این انحراف کمتر باشد، پیش‌بینی از دقت بیشتری برخوردار است. تحقیقات نشان می­دهد بازار برای برآورده شدن انتظارات ارزش قابل‌ملاحظه‌ای قائل است و نسبت به بر آورده نشدن آن نیز واکنش نشان می­دهد (ریز، ۲۰۰۷)^[۷۵]زمانی که سود هر سهم فراتر از انتظارات رود، بازار نسبت به آن دید خوش بینانه­ای دارد و آن را خبر خوب تلقی می­ کند. زمانی که سود هر سهم پایین­تر از پیش‌بینی آن­ها باشد، اعتبار شرکت در برآوردن انتظارات کم می‌شود (پین، ۲۰۰۸)^[۷۶].

سهام‌داران جهت اتخاذ تصمیمات صحیح و مناسب، نیازمند اطلاعاتی سودمند هستند. در میان اطلاعات موجود، اطلاعات مربوط به سود هر سهم و سود سهام پیش‌بینی شده مقیاسی است که از نظر بسیاری از استفاده‌ کنندگان بااهمیت و مربوط تلقی می‌شود و آن­ها در تصمیمات خود از آن استفاده ‌می‌کنند. پیش‌بینی سود هر سهم نقش مهمی در ارزیابی شرکت­ها دارد. افراد به وسیله آن مقیاسی برای ارزیابی عملکرد شرکت ایجاد ‌می‌کنند. در حقیقت، اطلاعات مربوط به پیش‌بینی سود سهام شکل‌دهنده انتظارات بازار است (کرنل و لندسمن، ۱۹۸۹)^[۷۷].