که در این رابطه، m نسبت ترکیب درصد فاز گاز به مایع می‌باشد. در صورتی که مقدار m زیاد باشد، حلالیت گاز در فاز مایع کم خواهد بود مانند انحلال گازهایی که تولید هیدرات می‌کنند، پس عبارت مقاومت فاز گاز در برابر فاز مایع قابل صرفه نظر کردن خواهد بود و در نظر گرفتن تمامی مقاومت برای فاز مایع دور از ذهن نخواهد بود. در مواردی که عکس فرض بالا رخ دهد، مانند مواردی که انحلال گاز در فاز مایع شدید باشد، مقدار m کوچک بوده و مقاومت گاز کنترل کننده انتقال جرم در نظر گرفته می‌شود. چنین شرایطی را برای انحلال آمونیاک در فاز مایع می‌توان متصور شد. بنا به توضیح داده شده می‌توان از مقاومت انتقال جرم مربوط به فاز گاز زمانی که سخن از تشکیل هیدرات و نفوذ گازهایی با حلالیت ناچیز مانند متان و اتان به میان آید، در برابر مقاومت فاز مایع صرف نظر نمود.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲- استفاده از همزن برای یکنواخت نمودن خواص فاز تشکیل هیدرات علاوه بر از بین بردن مقاومت انتقال حرارت درون فاز مایع، باعث از بین بردن مقاومت انتقال جرم مربوط به توده فاز مایع نیز می‌گردد.
۳- بالا بردن دور همزن همواره یکی از عوامل افزایش انتقال جرم و در نتیجه کاهش مقاومت مربوط به آن‌ می‌باشد. به تعبیر دیگر بالا بردن دور همزن برای رسیدن به مقدار مصرف مواد اولیه برای راکتورهایی کاربرد دارد که مقاومت انتقال جرم در برابر مقاومت ناشی از واکنش کنترل‌کننده مقدار مصرف می‌باشد.
۴- مقاومت نزدیک به ذرات هیدرات از ترکیب دو مقاومت انتقال جرم از درون فاز مایع به نزدیکی فاز هیدرات و واکنش تشکیل‌هیدرات می‌باشد. رابطه زیر مقاومت کلی در دور هر ذره هیدرات را نشان می‌دهد:

(۳-۲)

که مقدار k_R ضریب واکنش از درجه اول و k_D ضریب انتقال جرم در لایه اطراف ذره هیدرات می‌باشند. برگرون^[۱۳۳] با بهره گرفتن از رابطه شروود برای ذرات کروی مقدار k_D را در حدود ۱۰^-۵ m/s محاسبه نموده با مقدار k_R که توسط کلارک^[۱۳۴] در حدود ۱۰^-۸ m/s گزارش شده مقایسه و نتیجه گرفت که بدین ترتیب می‌توان از مقاومت انتقال جرم در لایه اطراف هیدرات در برابر واکنش تشکیل هیدرات صرف نظر کرد. رابطه زیر معادله مصرف گاز را برای اساس نیروی محرکه به صورت غلظت نشان می‌دهد:

(۳-۳)

در این رابطه فرض شده تا از مقاومت‌های فاز گاز در سطح مشترک و توده فاز مایع صرف نظر شود. A_p سطح تماس ذرات هیدرات با فاز مایع تعریف شده و شامل تمامی ذرات و هسته‌های هیدرات می‌گردد. مقدار A_V-L نیز سطح تماس مشترک بین فاز گاز و مایع تعریف شده است. با توجه به اینکه تولید هیدرات مانند فرایند‌های کریستالیزاسیون با افزایش تعداد هسته‌ها و رشد آنها همراه است، افزایش تعداد و اندازه ذرات منجر به افزایش سطح ذرات خواهد شد. با نگاهی به رابطه فوق مشاهده خواهد شد که با افزایش مقدار سطح (A_P) مقدار سرعت مصرف (dn/dt) نیز ناگزیر افزایش خواهد یافت. این امر بر خلاف اطلاعات موجود در مقالات و تحقیقات است که تاکنون به چاپ رسیده‌اند. به تعبیر دیگر با نگاهی به مقالات و تحقیقاتی که بر روی فرایند تشکیل هیدرات در دما و فشار ثابت انجام گرفته‌اند، می‌توان مشاهده نمود که سرعت تشکیل هیدرات در مرحله رشد هیدرات ثابت خواهد ماند.
برای توجیه نمودن سرعت ثابت مصرف گاز توسط هیدرات ناگزیر به قبول ناچیز بودن مقاومت واکنش تشکیل هیدرات و انتقال جرم حول ذرات هیدرات در برابر مقاومت انتقال جرم در سطح مشترک گاز- ‌‌مایع خواهیم بود. می‌توان نتیجه گرفت از مقاومت‌های ذکر شده تنها مقاومت انتقال جرم در فاز مایع محدود‌کننده تشکیل‌هیدرات‌می‌باشد. بدین‌ترتیب می‌توان معادله مصرف گاز و تولید هیدرات را به صورت زیر بیان نمود:

(۳-۴)

تشکیل هیدرات با پیدایش مستمر پدیده
در انتهای قرن بیستم، توسعه معادلات‌حاکم بر جریان‌های مختلف در دینامیک سیالات به بلوغ نسبی رسید. امّا، مشخص شد که هنوز معادلات بی‌شماری از مسائل طبیعی وجود دارد که حل کردن آن‌ بطور تحلیلی غیر ممکن است. این موضوع باعث پیدایش و توسعه راهکارهای حل نیمه دقیق از یک طرف و شبیه سازی عددی (حل عددی) از طرف دیگر شد. تکنیک‌های حل نیمه دقیق که بطور گسترده در دینامیک سیالات بکار گرفته می‌شود، در مواردی نظیر روش‌های اغتشاشی، تقریب تشابه، روش انتگرالی برای محاسبه لایه مرزی و همچنین روش مشخصه‌ ها در جریان‌های مافوق صوت غیر لزج کاربرد دارد. در مقابل، تکنیک‌های عددی برای حل میدان جریان در رژیم‌های مختلف بکار گرفته شد.
امروزه، دینامیک سیالات عددی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. به همین دلیل از همان ابتدا پیدایش تکنیک‌های حل عددی، کاربرد آنها در دینامیک سیالات عددی همواره مد نظر قرار داشته است. با توسعه سخت‌افزارها و نرم افزار‌های برنامه نویسی، دینامیک سیالات عددی نیز توسعه یافته بطوریکه امروزه به‌عنوان یکی از مهمترین روش‌های شبیه سازی عددی مسائل سیالاتی و حرارتی مختلف بشمار می‌رود. برای حل عددی فرم گسسته معادلات‌دیفرانسیلی پاره ای، تعیین شرائط مرزی و اولیه الزامیست. این موضوع در بحث ریاضی یک اصل محسوب می‌شود. در شبیه سازی عددی جریان سیالات علاوه بر مطرح بودن بحث ریاضی حل معادلات، باید نوع و فیزیک جریان نیز در مرزهای دامنه محاسباتی به حلگر شناسانده شود. بنابراین هدف از تعریف شرائط مرزی در دینامیک سیالات عددی، مقید ساختن فرم گسسته معادلات برای حل آن‌ در یک چهارچوب خاص و نیز تعریف ویژگی جریان در مرزهای دامنه محاسباتی می‌باشد. فرم‌های متعددی از شرائط مرزی برای شبیه سازی جریان وجود دارد. بعضی از شرائط مرزی حالت خاص داشته و بعضی از آن‌ نیز بطورگسترده‌ای برای آنالیز انواع جریان استفاده می‌شود. استفاده از شرط مرزی مناسب تابعی از نوع رژیم جریان، اطلاعات موجود در ورودی و خروجی جریان و نیز سازگاری نوع حلگر و الگوریتم عددی استفاده شده با شرط مرزی است. در صورت انتخاب نامناسب شرط مرزی، نه تنها دقت شبیه‌سازی کاهش می‌یابد بلکه در مواقعی نیز موجب همگرائی کند و یا حتی واگرائی در روند حل می‌شود.
در اینجا به کمک دینامیک سیالات عددی ما با ارائه قسمتی از لوله در حال تشکیل هیدرات، به بررسی شرایط فیزیکی تشکیل هیدرات پرداخته‌ایم. در شکل ‏۳‑۶ و شکل ‏۳‑۷ می‌توان مدل ارائه شده را مشاهده نمود. معمولا هیدرات‌ها به صورت یک فیلم کریستالی نازک متخلخل در سطح تماس بین فاز آبی و فاز هیدروکربنی(گاز یا مایع) شکل می‌یابند. مکانیزم تشکیل هیدرات برای یک قطره آب شامل سه مرحله زیر می‌باشد:
مرحله ۱ : گسترش یک فیلم نازک متخلخل هیدرات پیرامون یک قطره آب
مرحله ۲ : توسعه هیدرات
مرحله ۳ : تبدیل توده به هیدرات
شکل ‏۳‑۶ : شماتیک مدل ارائه شده در حال تشکیل هیدرات
شکل ‏۳‑۷ : شماتیک مکانیزم پیشنهادی تشکیل هیدرات از یک قطره آب
دینامیک سیالات عددی پژوهش
دینامیک سیالات عددی یک تکنیک شبیه سازی است که با بهره گرفتن از آن‌ می‌توان جریان یک سیال را بطور کامل تجزیه و تحلیل نمود. با انجام این امر خصوصیت جریان، نیروها و گشتاور‌ها، ضرایب آئرودینامیکی و رفتار حرارتی آن‌ محاسبه می‌شود. در شبیه سازی جریان به این روش لازم است که مراحل زیر به ترتیب اجراء شود:
۱- مدلسازی فیزیکی
۲- تولید شبکه عددی مناسب
۳- مدلسازی ریاضی
۴- تعیین شرائط مرزی و اولیه

وابسته به ورزش

_

در فصل مسابقات

متوسط تا زیاد

_

تنها در برگشت به حالت اولیه

_

فصل مسابقات قهرمانی

۲-۴-۶- شدت تمرین
شدت، به میزان سختی کار و اغلب به معنی بیشترین مقدار کاری که فرد توانایی انجام آن را دارد گفته
می­ شود (۲۷). سطح شدت به طور مستقیم متناسب با بلندی یا درازی یک تمرین می­باشد. شدت کلی یک برنامه بوسیله مهارت ­ها و تمرین­های انتخاب شده تعیین می­گردد (۹).از طرف دیگر شدت برای تمرینات چرخه­ی کشش- کوتاه شدن به دو طریق حائز اهمیت می­باشد، یکی مقدار نیروی اعمال شده و دیگری میزان تلاش فرد به هنگام اجرای تمرینات می­باشد. پس از مرحله مقدماتی و گرم کردن، سرعت اجرا همراه با حداکثر تلاش و پیش ­بینی زمان استراحت کافی بین نوبت­های متوالی حرکات برای کسب آثار مطلوب تمرین ضروری است. همچنین سرعت کشش عضله با ارزش­تر از بزرگی کشش می­باشد. تمرین­های پلایومتریکی با شدّت بالا دارای تنش­ها و بکارگیری واحدهای عصبی ماهیچه­ای^[۶۱] بیشتری به جهت اجرای عمل و مقاومت در برابر کشش­های نیروی زمین است (۳۵). علاوه بر عواملی همچون نوع حرکت و ارتفاع اجرا عوامل دیگری نیز در تعیین میزان شدت تمرین مؤثر می­باشند که در جدول (۲-۳) (۱۴) ذکر شده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

جدول(۲-۳). عوامل تأثیرگذار بر شدت تمرینات پلایومتریک (۱۴)

عامل

اثر

نقاط تماس

نیروی جاذبه زمین هنگام اجرای مهارت­ های پلایومتریک نسبت به دو پا فشار بیشتری را بر روی عضلات بافت همبند^۳ و مفاصل^۴ وارد می­ کند.

سرعت

سرعت بالاتر، باعث افزایش فشار مهارت می­ شود.

ارتفاع مهارت

با بالاتر رفتن ارتفاع مرکز ثقل بدن، میزان نیرو در زمان فرود افزایش می­یابد.

وزن ورزشکار

با افزایش وزن بدن ورزشکار، فشار بیشتری بر روی عضلات، بافت همبند و مفاصل وارد می­ شود، که این کار را می­توان از طریق جلیقه­های وزنه، وزنه­های مچ دست و مچ پا اعمال کرد.

تمرینات پلایومتریک را براساس بازتاب درجه فشار تمرین بر روی سیستم عصبی- ماهیچه ای به دو دسته تمرینات با شدت پایین و تمرینات با شدت بالا تقسیم می­شوند:

(۳۶/۰)،استحقاق/بزرگ منشی(۳۹/۰)،خویشتن­داری(۴/۰) و معیار سرسختانه(۴۱/۰) بیشترین واریانس رفتارهای پرخطر را در دانش آموزان تبیین می سازد.
کلیدواژه: طرحواره ناسازگار اولیه،رفتارهای پرخطر،
فصل اول مقدمه پژوهش
۱-۱-مقدمه
نوجوانی یکی از دشوارترین، تنش زاترین و در عین حال هیجان انگیزترین دوره زندگی، هم برای خود نوجوان و هم والدین و مربیان به شمار می آید. در خلال این دوره، لذت ناشی از استقلال و خودمختاری، صمیمیت، خوش بینی و امید به آینده از زمره لذات جدیدی هستند که قبل از آن تجربه نشده اند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

تغییرات روانی اجتماعی، شناختی و بیولوژیکی در دوره نوجوانی، فرصت­های تحولی بی­شماری را برای نوجوان فراهم می­ کند تا در رفتارهایی درگیر شود که به طور ضمنی، در اتخاذ سبک زندگی همراه با سلامت و یا به خطر انداختن سلامت اهمیت دارد (هریس، دانکن و بایس جولی، ۲۰۰۲ ). از طرفی، نوجوانان به کشف موقعیت های مخاطره ای تمایل دارند و این امر ظرفیت آنها را برای نداشتن زندگی طولانی و حتی مرگ بالا برده است (استویبر و گاد^[۱]، ۱۹۹۵).
کرکمر و گرین^[۲] (۲۰۰۰) مخاطره جویی را تمایل برای درگیر شدن در رفتارهایی می دانند که تهدید آمیز است یا به سلامت ذهنی و فیزیکی شخص آسیب می رساند. درباره‌ی این که چه عواملی باعث می‌شود بعضی افراد میل به رفتارهای پرخطر داشته باشند، نظریه‌های مختلفی وجود دارد.
طرحواره­ها، هسته اصلی خودپنداره­ی فرد را تشکیل می­ دهند و پردازش اطلاعات فرد را درباره خود، دنیا و دیگران هدایت می­ کنند. طبق نظریه یانگ طرحواره­های ناسازگار اولیه موضوعات ثابت، فراگیر و پایداری هستند که از خاطرات، هیجان­ها، شناخت­ها و احساس­های بدنی تشکیل شده ­اند. این طرحواره­ها از طریق تعامل خلق و خوی کودک با تجربیات منفی و مداوم وی شکل می­گیرند و به سازگاری فرد با خانواده یا محیطش کمک می­ کنند. اما، این طرحواره­ها در دوران­های بعدی زندگی ممکن است ناسازگارانه باشند، زیرا طرحواره­ها انعطاف­ ناپذیر و در مقابل تغییر مقاوم هستند.این طرحواره ها باعث تحریک افکار خودآیند منفی و ناراحتی روانی شدیدی می­شوند. به این ترتیب، طرحواره­ها ممکن است هسته­ی اصلی آسیب­شناسی در بسیاری از اختلالات باشند(فتی و همکاران، ۱۳۸۸).
از آن جا که طرح­واره­ها نیز بنیادهای شناختی فرد را تشکیل داده و می­توانند رفتارهای فرد را شکل داده و به آن سمت و سو دهند، لذا می­توان بین طرحواره­های ناسازگار اولیه به عنوان بخش زیرین و سخت شناختهای افراد که اغلب در دوره های تحولی رشد شکل گرفته­اند، با رفتارهای ناسازگارانه در مقاطع بعدی رشد افراد، رابطه برقرار نمود طرحواره­ها از جمله علل فردی و روانشناختی است که در مطالعه­ وابستگی به مواد از اهمیت ویژه ای برخوردارند، طرحواره­ها موجب سوگیری در تفسیرهای فرد از رویدادها شده و این سوگیریها خود را به صورت نگرشهای تحریف شده، گمانه­های نادرست، اهداف و چشمداشت­های غیر واقع­بینانه نشان می­ دهند، طرحواره­های ناسازگار اولیه، الگوها یا درونمایه­های عمیق و فراگیری هستند که به رابطه­ فرد با خود یا دیگران ارتباط دارند و به شدت ناکارآمد هستند(حقیقت منش،۱۳۸۶).
در این پژوهش به بررسی نقش طرحواره های ناسازگار اولیه بر رفتارهای پرخطر دانش آموزان مقاطع سوم متوسطه و پیش دانشگاهی شهرستان فریمان پرداخته شده است.
۱-۲-بیان مسأله
در عصر حاضر به علت پیشرفت های فناوری و تأثیر مستقیم آن برکیفیت زندگی انسان، پرداختن به مسئله سلامت و عوامل تأثیرگذار بر آن اهمیت ویژه­ای یافته است و تأمین سلامتی افراد جامعه یکی از مهمترین مسائل اساسی در هر کشوری محسوب می شود(نیدوو^[۳]،۲۰۰۰).
یکی ازموارد جدی تهدیدکننده سلامت که در سال­های اخیر با توجه به تغییرات سریع اجتماعی، ازسوی سازمان­های بهداشتی، مجریان قانون و سیاست­گذاران اجتماعی به عنوان یکی از مهمترین مشکلات موجود در جامعه مورد توجه قرارگرفته است شیوع رفتارهای ­پرخطر در میان اقشار مختلف می­باشد (پورافکاری ،۱۳۸۳). به عنوان مثال پیش بینی شده است که تا سال ۲۰۳۰ تنها میزان بیماری­ها و مرگ و میر ناشی از مصرف دخانیات به رقم ده میلیون نفر در سال برسد (اسلاسکی^[۴]، ۲۰۰۴).
اگر پیامدهای جسمی، روانی و اجتماعی سایر رفتارهای پرخطر مانند سوء مصرف مواد، خشونت و ایدز را نیز به حساب آوریم، آسیب­های وارده چند برابر می­ شود. هر چند که هیچ یک از اقشار جامعه از عواقب رفتارهای تهدید کننده سلامت در امان نیستند اما بعضی از گروه های اجتماعی از جمله نوجوانان درمعرض خطر بیشتری قرار دارند. بطوری که بسیاری از قربانیان رفتارهای پرخطر در آینده از میان نوجوانان امروزی خواهند بود. بسیاری از نوجوانان در مقابله با دشواری­ها و بحران در دوره نوجوانی دست به رفتارهایی می­زنند که سلامت حال و آینده آنها را مورد تهدید قرار می­دهد. مصرف مواد، خشونت و رفتارهای جنسی ناایمن، عوامل بسیاری از موارد مرگ ­و میر در سنین نوجوانی و اوایل بزرگسالی را تشکیل می­ دهند(لیندبرگ ، باگست و ویلیامز^[۵]،۲۰۰۰). درحالی که بزرگسالان ، بیشتر از بیماریهایی چون سرطان، نارسائی­های قلبی-عروقی و دیابت آسیب می­پذیرند(اوزر^[۶]و همکاران،۲۰۰۳). بر اساس آمارهای پیش ­بینی شده توسط بانک جهانی در رابطه با شاخص­ های توسعه جهانی در سال ۲۰۰۵ حدود ۸٫۵ میلیون نفر جمعیت کشورمان را نوجوانان ۱۴ تا ۱۸ ساله تشکیل داده اند که این میزان معادل ۱۲٫۵ درصد جمعیت کشور بوده است.(سازمان ملی جوانان ،۱۳۸۱).
علی رغم تلاش بسیاری که در دو دهه اخیر در جهت افزایش آگاهی عمومی نسبت به مضرات و خطرات رفتارهای پرخطر صورت گرفته است همچنان با افزایش روز افزون این رفتارها بویژه در میان جوانان و نوجوانان روبرو هستیم . مطالعات نشان داده­اند که اغلب رفتارهای پرخطر از جمله مصرف سیگار، الکل، مواد مخدر و رفتارهای جنسی نا ایمن در سنین قبل از ۱۸ سالگی آغاز می شود(برگمن و اسکات^[۷]،۲۰۰۱).
توجه به رفتارهای پرخطر در میان نوجوانان و تلاش در جهت شناخت و پیشگیری آنها از اواخر دهه ۱۹۸۰ از ایالات متحده آغاز شد و گسترش روز افزونی در میان سایر جوامع داشته است.از سال ۱۹۹۱ ایالات متحده یک برنامه ملی مدرسه مدار تحت عنوان” سیستم نظارت بر رفتارهای پرخطر جوانان^[۸]” را طراحی و به اجرا گذارده. که ارزیابی ۹ مقوله از رفتارهای پرخطر در نوجوانان- شامل خشونت، خودکشی، بی ملاحظگی در رانندگی، مصرف دخانیات، الکل و مواد، رفتارهای پرخطر جنسی که احتمال ابتلاء به ایدز یا بیماری های مقاربتی را داشته باشند، رفتارهای تغذیه ای نا سالم و عدم انجام فعالیت های بدنی و ورزشی را در بر می گیرد.در ایران نیز مدتی است که توجه به رفتارهای پرخطر در نوجوانان و راه های مقابله با آنها آغاز شده است.
دلایل رفتارهای خطرجویی متفاوت است از جمله انگیزه های هیجان­خواهی، ترس­های بی­کفایتی، نیاز به تحکیم هویت مردانه و انگیزه­ های گروهی نظیر فشار همسالان. این رفتار ممکن است بازتاب تخیلات همه توانی برخی از نوجوانان نیز باشدکه خود را در مقابل صدمات وجراحات آسیب ناپذیر تصور می­ کنند(پورافکاری ، ۱۳۸۳).
گروهی از محققان نیز، بر نقش محوری طرحواره های شناختی، در حفظ و ثبات رفتار پرخطر و پرخاشگرانه در زمان و موقعیت های گوناگون تأکید داشته اند.(ارون و هیوسمان^[۹]،۱۹۹۱؛ هیوسمان،۱۹۸۸)در این خصوص، کریک­و دودیج^[۱۰](۱۹۹۴) با ارائه مدل پردازش اطلاعات اجتماعی، نقش ساختارهای ذهنی، بویژه طرحواره­های شناختی را درتنظیم رفتارهای پرخطر و پرخاشگرانه مهم تلقی کرده ­اند.هیوسمان (۱۹۸۸) نیز معتقد است که رفتار پرخاشگرانه به علت درونی شدن تعداد زیادی از طرحواره های پرخاشگر، در ساختار ذهن فرد، بروز می کند.
طرحواره های ناسازگار اولیه اساسا مضامین نا آشکار و ناهوشیارند که توسط افراد حفظ می­شوند. این طرحواره ها به عنوان الگویی برای پردازش تجارب به کار می روند و در نتیجه در سرتاسر زندگی گسترش می یابند و رفتارها، افکار، احساسات و روابط بین شخصی را تعیین می کنند. طرحواره های ناسازگار اولیه غالبا ناکارآمد و پایدارند. فرض بر این است که طرحواره ها به صورت مستقیم و غیر مستقیم باعث بروز مشکلات و ناراحتی هایی نظیر: افسردگی، تنهایی یا روابط مخرب دیگر می شوند(یانگ، ۲۰۰۸).
طرحواره های ناسازگار به عنوان زیرساخت های شناختی منجر به تشکیل باورهای غیرمنطقی می شوند. طرحواره­ها دارای مؤلفه­ های شناختی، عاطفی و رفتاری هستند . هنگامی که طرحواره­های ناسازگار اولیه فعال می­شوند سطوحی از هیجان منتشر می­ شود و مستقیم یا غیرمستقیم منجر به اشکال مختلفی از آشفتگی­های روان شناختی نظیر افسردگی، اضطراب، عدم توانایی شغلی، سوء مصرف مواد، تعارضات بین فردی و مانند آن می­ شود با توجه به مطالب فوق پژوهش حاضر در نظر دارد به خاطر گستردگی و ارتباط نزدیکی که بین طرحواره های ناسازگار اولیه و رفتارهای پرخطر وجود دارد به طور جامع این دو متغیر را در رابطه با هم مورد بررسی قرار دهد.و اهمیتی که این مؤلفه در ظهور رفتارهای پرخطر دانش ­آموزان دارد را به نوعی تبیین نماید. لذا سوال اصلی این است که آیا بین طرحواره­های ناسازگار اولیه و رفتارهای پرخطر در دانش آموزان مقطع متوسطه رابطه ای وجود دارد یا خیر؟
۱-۳-اهمیت و ضرورت پژوهش
علی رغم تلاش بسیاری که در دو دهه اخیر در جهت افزایش آگاهی عمومی نسبت به مضرات و خطرات رفتارهای پر خطر صورت گرفته است همچنان با افزایش روز افزون این رفتارها بویژه در میان جوانان و نوجوانان روبرو هستیم. مطالعات نشان داده اند که اغلب رفتارهای پرخطرازجمله مصرف سیگار، الکل، موادمخدرو رفتارهای جنسی ناایمن درسنین قبل از ۱۸سالگی آغازمی شوند. (برگمن و اسکات،۲۰۰۱). در دهه های اخیر روان شناسان دربررسی اختلالات و آسیب ها دریافته اند که این اختــــلالات در ناتوانی برخی افراد درتحلیل های خود وموقعیت خود ریشه دارند. بنابراین با توجه به تغییرات و پیچیدگی های روز افزون جامعه و گسترش روابط اجتماعی ، آماده سازی افراد به خصوص نسل جوان جهت رویارویی با موقعیت های دشوار امری ضروری به نظر می رسد. (طارمیان،ماهجویی و فتحی، ۱۳۸۷)
از آنجا که رفتارهای پرخطر می تواند به میزان قابل توجهی تحت تاثیر زندگی جوانان و کسانی که در اطراف آنها، ضروری است که والدین، مربیان و سایر بزرگسالان نگران از شیوع این رفتارها، از عواملی که احتمال بروز آنها را افزایش دهد، و آنچه که می ­تواند منجر به کاهش و یا جلوگیری از این خطرات بکند آگاه شوند.(سونگ ، گلانتز و هالپرن-فلشر^[۱۱]، ۲۰۰۹).
از طرفی با توجه به این مسأله که امروزه شیوع رفتارهای پرخطر جوانان به یکی از مهم ترین و گسترده ترین دل نگرانی های جوامع بشری تبدیل شده است و به رغم فعالیت های گذشته، رفتارهای پرخطر در سطح جهان دارای رشد تصاعدی بوده است لذا با توجه به این شرایط باید جاه طلبی های جوانان را درک نموده و به خلق فرصت هایی برای جوانان پرداخته شود . از آنجا که جوانان بزرگ ترین سرمایه ها و پویاترین نیروهای هر جامعه در مسیر سازندگی و رسیدن به رشد و بالندگی آن جامعه می باشند تا جایی که می توان میزان موفقیت هر جامعه ای در گذر از عقب ماندگی و صعود به قله رفیع توسعه یافتگی را از روی میزان مشارکت نسل جوان آن جامعه در عرصه های مختلف سازندگی پیش بینی نمود، لذا شناخت هرچه بیشتر جوانان و آشناشدن با ویژگی های طرحواره ای آنان می تواند زمینه ساز رشد آن جامعه باشد.لذا در این پژوهش سعی بر آن است نقش طرحواره های ناسازگار اولیه بر رفتارهای پرخطر مورد بررسی قرار گیرد.
۱-۴-اهداف پژوهش
این پژوهش ابتدا میزان رفتارهای پرخطر در بین دانش ­آموز و همچنین وضعیت طرحواره های ناسازگار اولیه آنها را مورد مطالعه قرار داده و سپس با در دست داشتن این اطلاعات به کشف روابط موجود میان این دو مقوله و چگونگی پیش بینی رفتارهای پر خطر دانش ­آموز براساس طرحواره های ناسازگار اولیه در آنها پرداخته می شود.
۱-۵- فرضیه های پژوهش
فرضیه اصلی:
بین طرحواره های ناسازگار اولیه و رفتارهای پرخطر دانش آموزان رابطه وجود دارد.
فرضیه های فرعی:
فرضیه فرعی اول: بین طرحواره ی رهاشدگی/بی ثباتی و رفتارهای پرخطر دانش آموزان رابطه وجود دارد.
فرضیه فرعی دوم: بین طرحواره ی بی اعتمادی/بدرفتاری و رفتارهای پرخطر دانش آموزان رابطه وجود دارد.
فرضیه فرعی سوم: بین طرحواره ی محرومیت هیجانی و رفتارهای پرخطر دانش آموزان رابطه وجود دارد.
فرضیه فرعی چهارم: بین طرحواره ی نقص/شرم و رفتارهای پرخطر دانش آموزان رابطه وجود دارد.
فرضیه فرعی پنجم: بین طرحواره ی انزوای اجتماعی/بیگانگی و رفتارهای پرخطر دانش آموزان رابطه وجود دارد.
فرضیه فرعی ششم: بین طرحواره ی وابستگی/بی کفایتی و رفتارهای پرخطر دانش آموزان رابطه وجود دارد.
فرضیه فرعی هفتم: بین طرحواره ی آسیب پذیری نسبت به زیان وبیماری و رفتارهای پرخطر دانش آموزان رابطه وجود دارد.
فرضیه فرعی هشتم: بین طرحواره ی خودتحول نیافته/گرفتارو رفتارهای پرخطر دانش آموزان رابطه وجود دارد.
فرضیه فرعی نهم: بین طرحواره ی شکست و رفتارهای پرخطر دانش آموزان رابطه وجود دارد.
فرضیه فرعی دهم: بین طرحواره ی استحقاق/بزرگ منشی و رفتارهای پرخطر دانش آموزان رابطه وجود دارد.
فرضیه فرعی یازدهم: بین طرحواره ی خویشتن داری / خودانضباطی ناکافی و رفتارهای پرخطر دانش آموزان رابطه وجود دارد.
فرضیه فرعی دوازدهم: بین طرحواره ی اطاعت و رفتارهای پرخطر دانش آموزان رابطه وجود دارد.
فرضیه فرعی سیزدهم: بین طرحواره ی ازخودگذشتگی و رفتارهای پرخطر دانش آموزان رابطه وجود دارد.
فرضیه فرعی چهاردهم: بین طرحواره ی بازداری هیجانی و رفتارهای پرخطر دانش آموزان رابطه وجود دارد.
فرضیه فرعی پانزدهم: بین طرحواره ی سرسختانه/عیب جویی افراطی و رفتارهای پرخطر دانش آموزان رابطه وجود دارد.

تشکیل ماتریس تصمیم بر حسب درجه عضویت:
در این مرحله هر کدام از گزینه های مورد بررسی به صورت دو به دو نسبت به تک تک معیارها مقایسه شده و وزن نهایی بر حسب درجه ی عضویت هر کدام از گزینه ها نسبت به شاخص ها به دست آید.
تشکیل ماتریس تصمیم وزن دار :
در این بخش تک تک درایه های ماتریس تصمیم بر حسب درجه ی عضویت به توان وزن های هر شاخص (وزن های حاصل از گام نخست ) رسیده و ماتریس وزن دار ایجاد می‌شود
تعیین کوچکترین مقدار هر سطر ماتریس تصمیم وزن دار:
در این مرحله از هر یک از سطر های ماتریس تصمیم وزن دار، کوچکترین مقدار استخراج می‌شود.
تعیین گزینه برتر :
به منظور بهترین گزینه و در حقیقت اولویت بندی گزینه های مورد بررسی، بیشترین مقدار در بردار ستونی مربوط به گام چهارم و گزینه مربوط به آن به عنوان بهترین گزینه شناخته می‌شود. با مرتب کردن اعداد ستون مربوطه از بیشتر به کمتر، رتبه بندی گزینه های مورد بررسی بدست خواهد آمد (تقوایی و کیومرثی ،۱۴۶:۱۳۹۱).
۳-۲۴روش تحقیق:
۳-۲۴-۱-روش و ابزار گردآوری اطلاعات :
پژوهش حاضر از نوع توصیفی –تحلیلی، علی و کمی است که اطلاعات مورد نیاز ابتدا در قالب شناسایی شاخص‌های توسعه در منابع مختلف از قبیل مطالعات کتابخانه ای و اسنادی (مرکز آمار ایران ) گردآوری می‌شود. مطالعات کتابخانه ای، پژوهش ها و فعالیت‌های انجام شده را نشان می‌دهد و مبانی نظری از آن استخراج می‌شود و داده های مربوط به هر نوع شاخص در هر شهرستان از سالنامه آماری مرکز آمار ایران سال ۱۳۹۱استخراج و مورد استفاده قرار می گیرد.
۳-۴-۲-روش تجزیه و تحلیل داده ها
برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل های مختلف کمی و آماری از قبیل AHP،TOPSIS،تحلیل عاملی و خوشه ای و… به تناسب نوع داده های موجود استفاده می‌شود و در نهایت نتایج بدست آمده در محیط GIS به صورت نقشه های سطوح برخورداری و توسعه یافتگی شهرستان‌های استان فارس نشـــان داده می‌شود.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

فصل چهارم
تجزیه و تحلیل
۴-۱-مقدمه:
شاخص ها و مؤلفه ها یکی از اجزای ضروری برای ارزیابی پیشرفته سوی توسعه هستند(مولدن و بیلهاز،۱۷:۱۳۸). چرا که تنها ارزیابی سطوح برخورداری سکونتگاه ها ،بلکه پرداختن به هر تحقیق علمی، نیازمند یک سری گسترده از شاخص ها است ،اما لحاظ نمودن تمام شاخص ها در هر تحقیق علمی نه مقدور است و نه مطلوب. بنابراین با گزینش تعداد محدودی شاخص مناسب در بسیاری از مواقع می‌توان به نتایج واقعی تر دست یافت(تقوایی و نوروزی آورگانی،۶۳:۱۳۸۶). در این پژوهش از ۱۲۲شاخص توسعه در ۹بخش، جهت سنجش و ارزیابی شهرستان‌های استان فارس انتخاب گردیده است.
۴-۲-انتخاب شاخص ها :
تعیین شاخص ­ها مهم­ترین قدم در مطالعات توسعه ناحیه­ای است و در واقع بیان آماری پدیده ­های موجود در ناحیه است.(کلانتری، ۱۳۸۰: ۱۱۱). برای بیان اهمیت شاخص­ های توسعه و نقش آن در بیان آماری پدیده ­ها ضروری است تا مفاهیم مربوط به متغیر و شاخص به­ طور عمیق­تر روشن شود. متغیرها ارقام خامی هستند که نمی ­توانند سطح توسعه مکان جغرافیایی را در معیارهای انتخاب شده نشان دهند، مثل تعداد پزشکان، تعداد شاغلان بخش صنعت و غیره، زیرا که بالا بودن پزشکان و شاغلان و غیره دلیل بر توسعه مکان­های مورد نظر نمی­تواند باشد؛ چون امکان دارد مکانی جمعیت بیشتری داشته باشد و طبیعی است که تعداد پزشکان و یا متغیرهای دیگر نیز بالا خواهد بود. در حالی که، شاخص ­ها ارقامی هستند که برای اندازه ­گیری و سنجش نوسان­های عوامل متغیر در طول زمان به کار می­روند (آسایش، ۱۳۷۹: ۲۹). در این پژوهش تعداد ۱۲۲شاخص توسعه در ۹بخش توسعه (فرهنگی-اجتماعی، ارتباطی، اقتصاد بازرگانی، اقتصاد کشاورزی، بهداشتی –درمانی، زیربنایی، مسکن و کالبدی، صنعتی و معدنی و آموزشی) جهت سنجش و ارزیابی و توسعه شهرستان‌های استان فارس انتخاب گردیده که با مدل های مختلف به بررسی آن پرداخته شده است و در ابتدا به توضیح کوتاهی در مورد هر کدام از این شاخص ها می پردازیم.
۴-۳-شاخص اجتماعی و فرهنگی:
تأثیر عوامل فرهنگی و اجتماعی در شهر سازی و برنامه‌ریزی‌های شهری آن چنان گسترده است که که هیچ یک از عناصر مختلف شهری را نمی‌توان بدون تأتیر چنین عواملی دانست. هر فرم و مجموعه شهری، همان طور که متأثر از عوامل اقلیمی و طبیعی است، نتیجه علائق و خصوصیات اجتماعی و فرهنگی مردم است. بنابراین در طرح و تدوین هر برنامه برای توسعه شهر یا نوسازی و بهسازی شهری و بالاخره طراحی هر ساختمان شهری، ارتباط چنین برنامه‌های از نظر فرم و سیمای شهری و محله ای و فرم و شیب ساختمآن‌ها با مسائل اجتماعی و جامعه شناسی شهری، بایستی در نظر قرار داشت .
در مسائل شهری، تکنیک بایستی در ارتباط ویژه خود با مسائل اجتماعی قرار گیرد. به وجود آوردن فرم های مجموعه های شهری و زیبا سازی محیط، روابط بین مردم و سلیقه های آن‌ها نسبت به شهری که در آن زندگی می کنند از اهمیت ویژه ای برخوردار است(شیعه،۱۹۲:۱۳۸۳-۱۹۳).
ضرورتهای اجتماعی ،یعنی تنسیق روابط اجتماعی در درون شهرها از طریق نظامند کردن آن‌ها و ضرورتهای فرهنگی ،یعنی هدایت فعالیت‌های فرهنگی در مسیر بالندگی و ارتقای فرهنگ شهرنشینی ،جامعه شهری در طبیعت خود ماهیت شکننده و آسیب پذیری دارد. چرا که شهر محل تجمع گروه ­های متفاوت قومی، فرهنگی، زبانی، دینی و …..است و هر گروه ممکن است توقعات خاصی داشته باشد که الزاماً با ضوابط و تمهیدات زندگی جمعی سازگار نیست. این واگرایها و تنوع در ترکیب اجتماعی شهروندان مکن است موجب بروز ناهنجاری های اجتماعی و فرهنگی در جامعه شهری شود(رهنمایی و شاه حسینی ،۲۵:۱۳۹۰).
۴-۴-بهداشتی –درمانی:
یکی از ارکان اصلی توسعه محسوب می‌شود. منظور از خدمت بهداشتی بهبود وضعیت سلامت جامعه است. شناخت نیازهای بهداشتی –درمانی جامعه ،اولین گامی است که باید در راه رفع این گونه نیازها برداشته شود و در حقیقت بدون شناسایی این نیازها نمی‌توان خدمات بهداشتی –درمانی کاملی ارائه نمود. یکی از مشکلات مهم در ارائه خدمات بهداشتی –درمانی کشورهای جهان سوم؛ کمبود امکانات و نیروی انسانی بهداشتی و توزیع نادرست آن‌ها در مناطق شهری و روستایی است . عدم توازون در عرضه و تقاضای نیروی انسانی، بهداشتی و درمانی، سبب عدم کارایی در ارائه خدمات شده و سازمان دهی نادرست نیروها نیز به این عدم کارایی دامن زده است(ضرابی و دیگران،۲۱۵:۱۳۸۷).
۴-۵-آموزشی:
انسآن‌ها نیاز به تحصیلات و آموزش و پرورش دارند تا بتوانند به یک فرد مفید در جامعه تبدیل شوند. چنان چه جامعه ای بخواهد از حالت یک اجتماع محلی فراتر برود و مشارکت دموکراتیک در جامعه پدید آید، سواد و آموزش در این فرایند امری حیاتی است. (کهن ،۹۴:۱۳۷۶). از آنجا که آموزش و پرورش استعداد ها را شکوفا می‌سازد، توانایی های فرد را افزون می‌سازد و قابلیت و تعهد وی را در تولید اجتماعی ارتقا می‌دهد، بنابراین آموزش و پرورش جزء آن دسته از خدماتی است که یابد هر چه بیشتر و بیشتر به جامعه ارائه گردد(عباسی نژاد و رفیعی امام، ۳۶:۱۳۸۵).
۴-۶-صنعت و معدن :
صنعت مجموعه تغییراتی است که انسان در مواد طبیعی به عمل آورده و آن‌ها را طبق احتیاج خود تغییر شکل می‌دهد و هر قدر احتیاج بیشتر شود تغییر در مواد طبیعی نیز بیشتر می گردد. چون تغییر در مواد طبیعی مستلزم داشتن اطلاعات دقیق علمی و فنی است پس همیشه توسعه صنایع در کشور نشانه پیشرفت علوم و فنون در آن کشور است(امینی نژاد،۱۴۴:۱۳۷۸).
۴-۷-مسکن:
اگر نیازهای اساسی مادی انسان را در مجموع نیازهای بیولوژیک، اقتصادی و اجتماعی بدانیم مسکن در برآورده شدن هر ۳ دسته از این نیازها نقش بسزایی دارد. برای مثال مسکن به عنوان سر پناه مناسب با محافظت در برابر شرایط جوی در تأمین نیازهای بیولوژیک مؤثر است و همچنین مأمنی برای پرورش استعدادها جهت فعالیت‌های اقتصادی و تربیت فرزندان از نیازهای اقتصادی و اجتماعی است(پور محمدی،۲۴:۱۳۹۱). در جوامع اولیه مسکن در نزدیکی منابع تأمین غذا و پوشاک قرار داشت. در میان نیازهای اولیه بشر مکان سکونت بلافاصله بعد از غذا و پوشاک مطرح است .چه برای حفاظت انسان در برابر باد، باران و غیره سرپناه امری ضروری است اما نه سر پناهی که از مواد و مصالح نامطمئن ساخته شده باشد ،بلکه مسکنی که راحتی، ایمنی، حداکثر آسایش را برای انسان فراهم کند. انسان اساساً موجودی اجتماعی و علاقمند به زندگی در جامعه است. بنابراین ،مسکن صرفاًبه معنای سرپناهی برای خانواده نیست، بلکه واحدی اجتماعی است که بر اساس واحدهای همسایگی و یا اصول اجتماعی، بنا شده است. خانه سازی در معنای عام، طراحی کلی و توسعه واحدهای مسکونی است .به نحوی که مردم بتوانند در محیطی شاد، آرام، ایمن و با برخورداری از امکانات اجتماعی، فرهنگی و تفریحی زندگی کنند(هیراسکار،۸۶:۱۳۸۷).
۴-۸-زیر بنای:
منظور از تأسیسات زیر بنایی عبارت است از تأسیساتی که به منظور رفع نیازها و مشکلات ساکنین شهر از نظر تأمین آب، برق، تلفن، فاضلاب، جمع آوری و دفع آبهای سطحی و گاز به وجود می آیند و لزوماً ایجاد آن‌ها و ضابطه های که در مورد چنین تأسیساتی بایستی رعایت گردند از اهمیت و الویت ویژه ای برخوردار است .تأسیسات زیر بنای عبارت است از امکاناتی که شهر بایستی به آن‌ها مجهز باشد، تا بتواند روال زندگی و احتیاجات بخش­های مختلف شهری مانند بخش­های مسکونی، تجاری، اداری، صنعتی و عمومی و مانند آن‌ها را از تسهیلات بیشتری برخوردار سازد. چنین تجهیزاتی علاوه بر آنکه از احتیاجات اساسی یک جامعه شهری است ،می‌تواند معیار سنجش و توسعه شهر ها از جهات مختلفی که معمولاًیک جامعه شهری واجد آن است به حساب آید. در شهرهای بزرگ که تأسیسات زیر بنای آن در ادوارهای مختلف ایجاد شده اند ،توسعه تأسیسات شهری که ناشی از افزایش جمعیت شهر است، مشکلات جدیدی را در شهر به وجود می آورد. این امور در زمانی که شهر ها هنوز توسعه چندانی نیافته اند، مسائل عمده ای را باعث نمی گردند ،ولی با افزایش جمعیت شهر نشین و نیاز به تأسیسات شهری، اعم از توسعه تأسیسات موجود و یا ایجاد تأسیسات جدید، گاهی مشکلات تقریباً غیر قابل حل باقی می مانند و یا حداقل هزینه تأسیات را به نحو فاحشی افزایش می دهند.
هماهنگی برنامه‌های تأسیسات شهری، چه از لحاظ زمانی و چه مکانی، نه تنها از مشکلات شهری می کاهد، بلکه در مجوع باعث تقلیل هزینه ها و در نتیجه، کاهش فشار روی شهروندان و تقلیل بار مالی شهرداری و دستگاه های دولتی می گردد. ایجاد هماهنگی در این باره آسان به نظر می رسد ولی عملاً با ایجاد مشکلات مکانی، زمانی، سازمانی، مالی و فنی روبرو می گردد.
۴-۹-اقتصادی:
هدف عمده انجام مطالعات اقتصادی، آگاهی از ترکیب اقتصاد، ارزیابی حیات اقتصادی و پیش بینی وضعیت آینده اقتصاد محل است تا از این طریق بتوان رشد و توسعه منطقه را پیش بینی کرده تبلور فضایی –کالبدی آن را در شکل مناسب به تجسم در آورد. سرنوشت هر شهری با نوع ،میزان و چگونگی فعالیت‌های تولیدی و درآمد زایی آن معلوم می‌شود. این مطالعات وضع اقتصادی شهر را در گذشته مطالعه کرده و امکانات آتی آن را بررسی می کند. اصولاًعلل پیدایش، توسعه و رونق شهر ها قبل از هر چیز دیگر اقتصادی است. شهر های که در سر راه­های اصلی ارتباطی قرار گرفته اند، شهرهای بندری و شهرهای که در کنار مراکز کشاورزی و صنعتی به وجود آمده اند، پیدایش و رونق خود را صرفنظر از نوع فعالیت‌های اقتصادی (خدماتی، کشاورزی و یا صنعتی ) مدیون عامل یا عواملی هستند که موجب ایجاد درآمد برای محل می‌شود. زیرا تولید و یا توزیع کالاها و خدمات، اشتغال به وجود می آورد و وجود زمینه‌های اشتغال موجب جذب افراد به محل خواهد گردید . پس طبیعی است رشد اقتصادی را مترادف با نیازهای بیشتر به زمین برای صنعت، تجارت، مسکن، تفریح آمد و رفت و غیره دانست و یا برعکس کاهش و افول پایه های اقتصادی یک محل را مترادف با کاهش نیاز به چنین فضاهای تصور کرد که در ادامه آن نهایتاً به رکود و از بین رفتن یک مجتمع زیستی خواهد انجامید(بحرینی ،۱۴۷:۱۳۹۱).
فعالیت‌های اقتصادی موجد اشتغال بوده و به مقدار زیادی موجب جذب جمعیت به این گونه مراکز می شوند . بنابراین می‌توان گفت که اقتصاد یک شهر، عامل مؤثری برای توسعه اراضی میباشد . مطالعه در مورد اقتصاد شهری، استفاده های عملی بسیار اساسی و مهمی را در زمینه تجزیه و تحلیل و بررسی برنامه‌ریزی وطرح استفاده از زمین در شهر خواهد داشت. با آگاهی از روند رشد، تعادل، افزایش و یا کاهش در فعالیت‌های اقتصادی ،طراحان شهر خواهند توانست معیارهای بیابند که راهنمایی آن‌ها در تعیین مقدار وضع زمین های مورد نیاز باشند. (شیعه،۱۹۵۱۳۸۳)
۴-۱۰-سنجش و ارزیابی:
توسعه شهرستان‌های استان فارس با بهره گرفتن از تکنیک فرایند تحلیل سلسله مراتبی:
در روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی انتخاب هدف مورد بررسی است و در این مرحله پژوهشگر با توجه به نوع مسئله و اطلاعات خود هدفی را انتخاب می کند و در این پژوهش به منظور تعیین و ارزیابی توسعه شهرستان‌های استان فارس با بهره گرفتن از تکنیک AHP از ۱۲۰معیار و زیر معیار استفاده شده است و با توجه به هدف پژوهش، معیارهای را در نظر می گیرد که تأثیر بسیار زیادی در هدف پژوهش دارد، انتخاب سنجه های مناسب به خصوص در امر مکان یابی بهینه برای انواع فعالیت‌ها در پهنه سرزمین به منظور سازمان دهی به ساختار فضایی جغرافیایی، به مااین امکان را می‌دهد که مقایسه و انتخاب صحیحی بین گزینه ها یا آلترناتیوها بدست آوریم (سرور،۲۰:۱۳۸۳).
جدول شماره(۴-۱):زیرمعیارهای شاخص‌های توسعه

نظریه ادراک برابری یک نظریه روانشناختی اجتماعی است که مربوط به درک میزان صداقت، انصاف و وفاداری در روابط بین فردی است. این مفهوم توسط والستر (۱۹۷۸؛ به نقل از اعتمادی، ۱۳۸۹) مطرح شد. در این نظریه چهار اصل اساسی وجود دارد که عبارتند از :
۱)آدمی تلاش دارد پیامد و نتایج روابط خود با دیگران را با حداکثر منافع خود همراه سازد.
۲)یک گروه می تواند از طریق دگرگونی در ابعاد خود به منظور سر شکن کردن سود و زیان در بین تمامی اعضاء مزایای به دست آمده را به حداکثر برساند. در نتیجه در گروه یک نظام متعادل و عادلانه که مورد پذیرش اعضاء است ایجاد خواهد کرد. گروه ها عموماً فردی را که برابری را رعایت کند پاداش می دهد و فردی که برابری را رعایت نکند تنبیه می کند.
۳)زمانی که افراد خود را در یک رابطه نابرابر احساس و ادراک کنند دچار آشفتگی می گردند. هر قدر این احساس نابرابری بیشتر باشد میزان استرس احساس شده بیشتر خواهد بود.
۴)هرگاه افراد کشف کنند که در یک رابطه نابرابر به سر می برند سعی در حذف استرس از طریق بازگرداندن برابری هستند (اعتمادی، ۱۳۸۹).
در روابط زناشویی و صمیمانه اصول اساسی نظریه برابری به این صورت است که زوجین در تلاش هستند سود حاصل از روابط را در برابر هزینه ای که پرداخت می کنند افزایش دهند. بر اساس این نظریه یک فرد هنگامی از روابطش حداکثر احساس رضایت خواهد کرد که حداکثر احساس برابری را داشته باشد. یعنی نسبت سود و منفعت دریافت شده در روابط و میزان هزینه ای که بابت آن پرداخت کرده است برابر درک شود. اخیراً نظریه برابری به طور موفقت آمیزی برای پیشبینی روابط صمیمانه مثل روابط زن و شوهر به کار می رود (دیویدسون^[۸۷]،۱۹۸۴؛ پرنس^[۸۸]و دیگران، ۱۹۹۳؛ به نقل از اعتمادی، ۱۳۸۹).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ادراک برابری مربوط به درک متعادل در روابط است. یعنی زوجین احساس کنند همانقدر که در روابط خود هزینه می کنند، همان قدر نیز دریافت می کنند. به عبارت دیگر زوجین در زمینه عشق، محبت، روابط جنسی، پول و زمان با هم بودن احساس تعادل کنند. هر قدر احساس نابرابری در روابط بیشتر باشد میزان آشفتگی و تعارض افزایش می یابد (والستر، ۱۹۷۸؛ به نقل از اعتمادی، ۱۳۸۹).
حمایت بیشتری برای کار بر روی روابط صمیمانه به وسیله دوهرتی^[۸۹] و کلانگو^[۹۰] (۱۹۸۴) مطرح شده است. آنها می گویند که صمیمیت زناشویی بدون حل مسائل اساسی تر مانند انصاف رشد نخواهد کرد. صمیمیت مانند مرکزیت یک هرم است که برای اکثر مردم زیر بنای آن اعتماد به این است که همسر مطمئن باشد که همسرش وقتی تعارض بروز می کند، منصف خواهد بود. بنابراین صمیمیت وقتی تجربه می شود که این اطمینان وجود داشته باشد که فرد دیگر منصف یا برابر است.
با توجه به نظریه و رویکردهای موجود می توان گفت که صمیمیت شامل مفاهیم و ویژگی های اساسی زیر است:
-صمیمیت یک عنصر ترکیبی است و شامل عناصر متعددی نظیر محبت، هیجان، خود افشایی، تطابق، تشابه، همبستگی، استقلال و دلبستگی میشود.
-صمیمیت یک پدیده چند بعدی است که شامل صمیمیت عاطفی، روانشناختی، عقلانی، جنسی، بدنی، معنوی، زیبایی شناختی و اجتماعی - تفریحی است و زوجین در شدت نیازها و ابعاد آن با هم متفاوتند.
-صمیمیت یک فرایند رشدی است، توانایی برقراری روابط صمیمانه در جریان رشد فرد تکامل می یابد. شرایط رشد دوران کودکی به ویژه تجارب خانوادگی، کیفیت رابطه مادر و کودک، رابطه با همسالان و جنس مخالف نقش مهمی در شکل گیری الگوهای ارتباطی، نگرش ها و رفتارهای مؤثر بر صمیمیت دارند. مشکلات صمیمیت در دروان بزرگسالی ناشی از دلبستگی نا امن و آسیب زا در دوران کودکی و عدم تعادل بین استقلال و فردیت است.
-صمیمیت یک رابطه تعاملی است و نیازمند تطابق بین قصه زندگی، اهداف، نیازها، ویژگی های شخصیتی دو انسان و ادراک برابری در رابطه می باشد.
-صمیمیت یک فرایند پویا و تکاملی است و جریان تکامل خود از مراحل مختلف نظیر عشق رویایی، عدم توافق و تعارض، تمایز، پذیرش و هماهنگی عبور کرده و در نهایت به عشق بالغانه می رسد. در طی این مراحل الگوهای تماس و جدایی نقش اساسی دارد.
-صمیمیت یک مهارت و هنر است که مستلزم سلامت روانی، دلبستگی سالم، نگرش های منطقی، مهارت های برقراری ارتباط سالم، مهارت های حل تعارض و رفتارهای مثبت توجه آمیز و مراقبت کننده است (اعتمادی، ۱۳۸۹).
۲-۱-۳ بخشودگی
۲-۱-۳-۱ ماهیت و مفهوم بخشودگی
در روابط زناشویی عوامل متعددی باعث رضایت همسران از یکدیگر میشود؛ در این میان بخشودگی یکی از مهمترین عوامل مؤثر در رضایت زناشویی محسوب میشود (زکی یی و همکاران، ۱۳۸۹). در واقع تشکیل خانواده و حفظ منظومه خانواده و جلوگیری از فروپاشی آن مستلزم برخورداری از توانمندیهایی است که میتوان آنها را در اعضاء کشف و پرورش داد. بخشودگی از جمله این توانمندیها است که میتواند در حفظ خانواده نقش مؤثری داشته باشد (افخمی و بهرامی، ۱۳۸۹). با اینکه بیش از نیم قرن از آغاز نهضت خانواده درمانی میگذرد اما توجه به بخشودگی به عنوان یک مداخله درمانی در کار با خانواده ها به طور مشخص به دهه های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ محدود میشود (زکی یی، ۱۳۸۹).
علیرغم اینکه واژه بخشودگی، گذشت و بخشش، در میان افراد به میزان زیادی استفاده میشود اما برداشت یکسانی از مفهوم آن وجود ندارد. از همین روی سیمون و سیمون^[۹۱] (۱۹۹۲) خاطر نشان میکنند که بخشودگی ثمره نوعی فرایند التیام است و عقیده دارند که بخشودگی فرآیندی درونی است که نشان دهنده عزت نفس مثبت میباشد (زهتاب نجفی، ۱۳۸۸).
بخشودگی زمانی مطرح میشود که عضوی از خانواده با عمل یا سخن خود موجب نارضایتی و آزار عضو یا اعضای خانواده میشود. در این باره ورثینگتون^[۹۲] (۱۹۹۸) بیان میدارد که اعضای خانواده نمیتوانند بدون اینکه گاهی مواقع و شاید هم اغلب اوقات یکدیگر را بیازارند، با هم زندگی کنند. این حرف بدان معنی است که در روابط خانوادگی وجود تعارض یا دل آزاری و رنجش خاطر اجتناب ناپذیر است. آنچه روابط خانوادگی دشوار یا مشکل ساز را از روابط خانوادگی غیر دشوار متمایز میسازد حضور یا عدم وجود صدمه و آسیب نیست بلکه خواستن یا حتی اشتیاق اقرار به آزردن فرد متألم و رنجیده و بخشودن فرد خاطی است که صدمه ای به وی وارد کرده است. باسکین و اینرایت^[۹۳] (۲۰۰۴) معتقدند که بخشودگی مجموعه ای از تغییرات انگیزشی است که در نتیجه یک خطای درون فردی رخ میدهد، زمانی که یک فرد صدمه دیده، فرد خاطی را میبخشد و انگیزشهای اساسی او مانند انتفام جویی و اجتناب از تماس با فرد خاطی کم میشود و دیگر انگیزشهای ساختاری _ رابطه ای همچون انگیزش برای از سرگیری یک رابطه مثبت بازگردانده میشود. این تغییرات انگیزشی اتفاق میافتد حتی اگر چه در اکثر موارد قربانی به ارزیابی اقدامات مضر و صدمه زننده فرد خاطی ادامه دهد و آنها را ناعادلانه بداند. کارمیچل^[۹۴] (۲۰۰۳؛ به نقل از زهتاب نجفی، ۱۳۸۸) نیز درباره بخشودگی بیان میکند که بخشودگی به عنوان یک تجربه هیجانی در موقعیتهای درون فردی، میان فرد خاطی و فرد قربانی خود را نشان میدهد. بخشودگی میتواند به عنوان راهی برای حفظ سلامت جسمی و روانی فرد قربانی در نظر گرفته شود و برای فرد خاطی میتواند به عنوان راهی برای کمک کردن به او باشد تا کیفیت همدلی از دست رفته ای را دوباره بازیابد که لغزش او را موجب شده است، اما در نهایت این تصمیم به عهده خود فرد است که تصمیم بگیرد. تصمیم برای بخشیدن یا نبخشیدن به عنوان یک انتخاب در نظر گرفته میشود که هرکس حق دارد آن را اتخاذ کند. انتخاب برای بخشودن ممکن است در اعتقادات مذهبی یا بررسی خود در روانکاوی منشأ داشته باشد، اما در مواقعی ممکن است تصمیم فرد بر نبخشودن باشد، زیرا برای فرد خاطی بخشودن، سودمند نیست (باسکین و اینرایت، ۲۰۰۴). آنطور که لولافس^[۹۵] (۱۹۹۲) بیان میکند ممکن است زمان بخشودگی فرا نرسیده باشد به این دلیل که فرد خاطی به خطا و لغزش اعتراف نکرده یا به هر صورت برای جبران یا تصحیح آن اشتباه تلاشی نکرده است (نوری تیرتاشی و کاظمی، ۱۳۹۱).
باسکین و اینرایت (۲۰۰۴) هم چنین بیان میدارند که بخشودگی همچون عشق، به صورت عمل ارادی تجلی میکند. یکی از طرفین یا هر دو تصمیم میگیرند که باید از صدمه زدن دست بکشند. این تصمیم و پیامدهای آن جنبه شناختی، عاطفی و رفتاری دارد.
مؤلفه شناختی: جزء شناختی بخشودگی شامل آن چیزی است که به ارزیابی واقع بینانه از موقعیت اقدام میکند. برای مثال تشخیص و تصدیق اینکه کینه توزی و خصومت ورزی، ماندگار نیست و بن بستها مانع خرسندی فعلی یا بعدی می شوند به طوری که ممکن است پیشنهاد شود که رابطه دوباره برقرار شود. این ارزیابی ذهنی ممکن است به این تشخیص منجر شود که قطع رابطه نیز تألم و آزردگی خاطر را موجب میشود، به ویژه پس از یک دوره زمانی طولانی مدت که فقدان یا قطع رابطه، احساس اندوه شدیدی ایجاد میکند. ممکن است فقط به این تشخیص منتهی شود که مزایای چنین رابطه ای از خرسندی حاصل از کینه توزی و خصومت ورزی بسیار مهم تر است. لذا احتمال وجود انگیزه برای تغییر بسیار قوی است؛ زیرا پس از تجزیه و تحلیل، مقرون به صرفه بودن رابطه نتیجه گیری میشود، اما زمانی که تجزیه و تحلیل به مقرون به صرفه بودن رابطه منتج نشود، مؤلفه شناختی قوی تری وجود دارد که مانع عمل بخشودگی میشود. در این صورت خطر اهانت و طرد شدن وجود دارد. حتی اگر طرد هم انجام نشود باز هم نتایج فردی و میان فردی مطلوبی به دنبال ندارد. بنابراین به دلیل آنکه همیشه احتمال این مخاطه وجود دارد انجام دادن ارزیابی لازم است (باسکین و اینرایت، ۲۰۰۴).
مؤلفه عاطفی: جزء عاطفی بخشودگی ممکن است احساس عزت نفس زیاد، عاطفه منفی اندک، احساس اندوهگینی برای آنچه اتفاق میافتد، احساس همدلی با فرد مقابل، شروع فرایند حل و فصل، فقدان تألم و در نهایت رفع ناراحتی و تألم وارده را شامل میشود (باسکین و اینرایت، ۲۰۰۴).
مؤلفه رفتاری: جزء رفتاری بخشودگی ممکن است رفتارهای کلامی و غیر کلامی مانند عذرخواهی کردن از تألم و آسیب های وارده، تقاضای عفو یا جبران اشتباه صورت گرفته از طریق اعمال نمادین یا مذهبی، ابراز تمایل به منظور ایجاد تغییرات لازم در رفتار و فراهم کردن زمینه برای ترمیم رابطه را شامل شود. همچنین در شرایط خاص، ایجاد تغییرات موقعیتی به منظور کاهش احتمال تکرار اشتباه یا خطا و ایجاد سیستم های حامی رفتارهای جدید را در بر میگیرد (باسکین و اینرایت، ۲۰۰۴).
عامل مهم دیگر، شدت در هم بافتگی آسیب های وارده و به جامانده از قبل و بروز هیجان واکنشی یا متراکم (خشم) است. چنانچه خاطرات، آسیبهای وارده قبلی را آسیبها و تألمهای فعلی قلمداد میکنند، عمل بخشیدن بسیار دشوار میشود (باسکین و اینرایت، ۲۰۰۴).
والروند اسکینر^[۹۶] (۱۹۹۸) در مورد تعریف بخشودگی بیان میدارد که بخشودگی عبارت از عمل بخشودن و حالتی از بخشوده شدن و نیز رهایی از احساس انزجار نسبت به عمل ارتکابی غلط، اغماض از طلب خسارت یا جبران عمل از سوی فرد خاطی و چشم پوشی از تقصیر وی است. ورثینگتون (۱۹۹۸) نیز بخشودگی زوجین را فرایندی تعریف میکند که باعث افزایش درک از خود، یکدیگر و روابط شده و طرفین خود را از سلطه افکار، احساسات و رفتارهای منفی بعد از تجربه یک رویداد ناخوشایند بین فردی، میرهانند.
هم چنین لولافس (۱۹۹۲) عقیده دارد که بخشودگی عبارت از فرایند تلفیق و تبدیل کردن آن چیزی است که در روابط مسأله ساز میباشد به چیزی که در روابط مسأله ساز نیست و هدف از آن حلقه ای از پاسخ است که بالاجبار پس از اینکه تعارضی و صدمه ای وارد میشود ابراز میگردد (نوری تیر تاشی، ۱۳۹۱). مک کالو^[۹۷]، فینچام^[۹۸] و تی سانگ^[۹۹] (۲۰۰۳) معتقدند بخشایش میلی درونی است که افراد را به سوی بازداری از پاسخهای ناخوشایند ارتباطی و رفتاری، متمایل میسازد. به عبارت بهتر، در بخشایش تمایل به حفظ بیزاری از فرد خطاکار کاهش مییابد و میل به آشتی و حسن نیت نسبت به وی به رغم اعمال مخربش افزایش مییابد (زهتاب نجفی، ۱۳۸۸).
در نهایت سیمون و سیمون (۱۹۹۲) در تعریفی جامع از بخشودگی بیان میدارند که بخشودگی عمل بی قید و شرطی است که بدون چشمداشت (جبران متقابل) صورت میگیرد و به خودی خود ارزشمند است حتی اگر با پاسخ منفعلانه رویارو شود، معطوف به خود است، عملی است که به خاطر نفس رابطه و خود شخص صورت میگیرد و سلامت هر دو طرفین رابطه را تضمین میکند و آسیبی به فرد بخشنده نمیرساند. به طور خودانگیخته و ناگهانی اتفاق نمیافتد بلکه در طول زمان و به صورت جزئی از فرایند رشد و تحول صورت میگیرد (زهتاب نجفی، ۱۳۸۸). بررسی تعاریف ارائه شده حاکی از آن است که بخشودگی صرفاً یک عمل اخلاقی نیست بلکه یک فرایند است و دارای ابعاد و انواعی است. هم چنین بخشودگی ماهیتاً التیام دهنده است ( سیف و بهاری، ۱۳۸۳).
نابخشودگی بر عشق مؤثر است؛ یکی از رویکردهای نظری عشق را مرکب از سه جزء محبت، صمیمیت و تعهد میداند (استنبرگ^[۱۰۰]، ۱۹۹۹؛ به نقل از مشاک، ۱۳۸۷). شکیبایی عشق را قابل انعطاف میسازد. شکیبایی توأم با بخشودگی از آسیب رساندن به اجزاء عشق جلوگیری میکند و آسیب وارده را بهبود میبخشد (بهاری و سیف، ۱۳۷۹). فینچام و بیچ (۲۰۰۲) نیز بخشودگی را به عنوان عاملی در تحلیل بهتر تعارضات زناشویی و نهایتاً دستیابی به رضایتمندی و سازگاری زناشویی بهتر توصیف کردند. بخشودگی یک میل درونی است که افراد را به سوی بازداری از پاسخ های ناخوشایند ارتباطی و رفتار مثبت نسبت به کسی که به طور منفی با آنها رفتار کرده است متمایل میسازد (نوری تیرتاشی و کاظمی؛ ۱۳۹۱).
هنگامی که فرد قادر به بخشش باشد، رابطه میان هتک حرمت و کیفیت رابطه زناشویی و رضایت زناشویی ضعیف تعدیل میشود. توانایی بخشش همسر میتواند به عامل پابرجایی رابطه و افزایش رضایت زناشویی منجر گردد (باکوس ، ۲۰۰۹؛ به نقل از عسگری و همکاران، ۱۳۹۱). افرادی که قادر به بخشش همسر خود هستند اعتقاد بر تقدس رابطه زناشویی خود دارند و این توانایی بخشش همسر به استحکام بیشتر رابطه زناشویی و افزایش رضایت زناشویی میانجامد (ماگیار^[۱۰۱]، ۲۰۰۱؛ به نقل از احتشام زاده و طبیبی، ۱۳۹۰).
۲-۱-۳-۲ نظریه ها و رویکردهای مربوط به بخشودگی
بررسی های به عمل آمده نشانگر آن است که بخشودگی دارای انواع مختلفی است. برخی از آنها در بازسازماندهی، بهبود و توسعه منظومه ای از روابط مفید هستند. برخی نیز مانع رشد سازنده سیستم خانواده و اعضای آن است. برای نمونه والروند اسکینر که در ادامه به توضیح نظریات وی پیرامون بخشودگی می پردازیم بخشودگی را شامل ۷ نوع میداند (افخمی و بهرامی، ۱۳۸۹).
۲-۱-۳-۲-۱ مدل والروند اسکینر
در مدل والروند اسکینر (۱۹۹۸) بخشودگی شامل ۷ مدل مختلف است؛ که عبارتند از: بخشودگی عجولانه و بی درنگ، بخشودگی با اکراه، بخشودگی مشروط، بخشودگی کاذب یا بخشودگی کاذب متقابل، بخشودگی زیرکانه، بخشودگی بی وقفه و در نهایت بخشودگی اصیل.
۱)بخشودگی عجولانه و بی درنگ: این نوع بخشودگی مقدم بر هر گونه تسویه حساب از سوی نقض کننده رابطه صورت می گیرد. برخی مواقع اینکار چیزی بیش از شیوه ظریف اجتناب از بخشودگی است. با این حال بخشودگی زود هنگام و عجولانه همواره پدیده ای تصنعی و غیر اصیل است.
۲)بخشودگی با اکره یا بازداری شده: در این گونه بخشودگی یکی از طرفین نیاز به بخشودگی را انکار میکند یا از آن خودداری میکند. مثلاً یکی از طرفین صراحتاً میگوید که اعمال یا رفتار طرف مقابل به قدری دردآور و زیانبار است که هیچ چیز قادر نیست شخص درد کشیده را وادار کند که وی را ببخشد در چنین وضعی یک یا هر دو طرفین عقیده دارند که بهای وارد شدن به فرایند بخشودگی سنگین تر از بهای از دست دادن رابطه است.
۳)بخشودگی مشروط: این نوع بخشودگی زمانی صورت میگیرد که فرد سرزنش را قبول میکند، عذرخواهی میکند و تعهد میدهد که رفتارش را تغییر و اصلاح کند. فرآیندی است که در هر نوع “راضی نگه داشتن” و سایر فرایند های مذاکره ای که منتهی به صلح و آرامش میشود، مشترک است.
۴)بخشودگی کاذب: این گونه بخشودگی عجولانه صورت میگیرد و بر اساس این باور غلط است که قبلاً کوشش لازم برای حفظ سیستم طبق رابطه ای پیش از تعارض صورت گرفته است. بسیاری از بازی های “بیا وانمود کنیم” به منظور امکان تداوم ظرفیت رابطه صورت میگیرد اما فقط بر مبنای انکار تعارض و پیامدهای آن .
۵)بخشودگی زیرکانه: این نوع بخشودگی به قصد اجتناب از مخالفت با تعارض و موقعی صورت میگیرد که رابطه شدیداً غیر منصفانه است.
۶)بخشودگی بی وقفه و تکرار شونده ملال آور: در این بخشودگی فرد بی وقفه اما نه به طور کامل تلاش میکند با فرد خاطی مدارا کند که توفیقی در حفظ رابطه یا خلاص کردن طرفین رابطه از وضع ناخوشایند حاصل نمیکند.
۷)بخشودگی اصیل: این گونه بخشودگی به صورت رشته ای از بازسازی های شناختی، عاطفی و رفتاری وقایعی است که بر لغزش ها و نارسایی های رابطه احاطه دارند و همچنین روابطی را که حول این وقایع هستند را در بر میگیرد. بخشودگی اصیل دارای ویژگیهایی است که عبارتند از:
-معطوف به خود است و نوع دوستانه میباشد و صرفاً به خاطر وجود شخص دیگر و رابطه صورت میگیرد.
-بدون قید و شرط است و بدون انتظار پاسخ از سوی فرد مقابل، به وی روا داشته میشود.
-جزئی از فرایند رشد و تحول است و راه میان بری برای اجتناب از عواطف منفی دردناک نسبت به شخص دیگر نیست.
-قرینه ندارد، اگرچه ممکن است گاهی مواقع پیامدهایی فرآیندی هم داشته باشد.
-معمولاً به صورت فرآیندی است و در طی زمان صورت میگیرد و پدیده ای نیست که ناگهانی اتفاق افتد.
بخشودگی اصیل دارای سه جزء شناختی، عاطفی و رفتاری است . جزء شناختی آن شامل ارزیابی واقع بینانه از موقعیت است. مثلاً تشخیص اینکه انتقام و تلافی جویی بی فایده است و بن بست حل نشده مانع خرسندی بالقوه فعلی یا بعدی است و چنانچه این وضع رفع شود امکان برقراری دوباره رابطه وجود دارد.